Nieuwsbericht

Buxusmot slaat toe!

maandag 18 september 2017

Iedereen die ten Zuiden van de lijn Alkmaar-Winterswijk buxus in de tuin heeft of had staan maakt kans om de buxusmot te ontmoeten, een prachtig gekleurde micronachtvlinder. Dit jaar (2017) is de soort explosief toegenomen en zijn veel buxusstruikjes geƫindigd in de groencontainer. Net tien jaar na de eerste melding is hij in een groot deel van het land massaal aanwezig.

Meegekomen vanuit Japan

De buxusmot is parelmoerwit met een donkere rand, maar er is ook een bruine vorm (foto: Kars Veling) De buxusmot is parelmoerwit met een donkere rand, maar er is ook een bruine vorm (foto: Kars Veling)

In 2006 werd in Duitsland de eerste buxusmot (Cydalima perspectalis) voor Europa gemeld. Waarschijnlijk was deze meegekomen met een zending buxus vanuit Japan. In het volgende jaar, 2007 waren er ook twee vondsten in Nederland, in het westelijk rivierengebied bij Sleeuwijk. In 2008 waren er geen meldingen maar in 2009 was hij uitgebreid rond Sleeuwijk en was er een waarneming in Losser, in Twente. In 2010 breide de vlinder zich vanuit de eerste vestiging uit naar Hellevoetsluis en Spijkenisse in het westen en naar Geldermalsen in het oosten. Ook in Beek (L) werd er een gezien. De jaren erna ontstond, naast de haard in het westelijk rivierengebied, ook een duidelijke concentratie in midden Limburg. Vanaf 2015 is er sprake van een sterke toename en worden grote delen van Zuid-Nederland bevolkt. In 2016 en 2017 ging deze trend versneld door. Nu zijn er meldingen uit bijna 900 verschillende kilometerhokken.

Verspreiding van de buxusmot in Nederland (bron: NDFF) Verspreiding van de buxusmot in Nederland (bron: NDFF)

Schade aan buxus

De vlinder is een exoot en hoort thuis in oostelijk Azië. De rupsen brengen flink schade toe aan buxusstruikjes en vaak zien we dat struiken vrijwel helemaal worden kaal gevreten. Nu wil dat niet zeggen dat hij direct dood is, want het schijnt dat als je de aangetaste struik helemaal terugsnoeit er nog weer hergroei optreedt. Maar als jaar na jaar de struik wordt opgepeuzeld zal dat niet meer werken. Veel mensen geven het dan ook op en vervangen de buxus door een struik die minder gevoelig is voor kaalvraat zoals de liguster. Ook zijn er mensen die heel systematisch de rupsen en eventueel poppen uit de struiken verwijderen en zo ook vervolgschade klein houden. Er zijn ook feromoonvallen in de handel. Hierin zit de specifieke sexlokstof van vrouwtjes die de mannetjes van de buxusmot aantrekken. Deze vliegen in de val en kunnen daar niet meer uit.

Aantal kilometerhokken met waarnemingen buxusmot (bron: NDFF) Aantal kilometerhokken met waarnemingen buxusmot (bron: NDFF)

Natuurlijke vijanden

De schade in de buxus is aanzienlijk (inzetje: de rups) (foto's: Kars Veling) De schade in de buxus is aanzienlijk (inzetje: de rups) (foto's: Kars Veling)

Deze methoden van bestrijding hebben weinig negatieve effecten op andere dieren in de buurt van de buxus en zijn dus veel beter dan het gebruik van gif, dat vaak niet specifiek werkt, maar alle rupsen en soms ook andere stadia doodt. Het is normaal dat een soort die nieuw verschijnt schade toebrengt, maar als het goed is zullen er natuurlijke vijanden komen die regulerend optreden. Zo zijn er al kauwen en eksters gezien die een feestmaal aanrichtten in een buxushaag en ook koolmezen hebben de rupsen en poppen ontdekt. Als deze ook komend voorjaar er hun jongen mee gaan voeren zullen er flink wat in de nestkastjes verdwijnen. We zullen de buxusmot niet meer kwijtraken, maar waarschijnlijk zal de schade de komende jaren wel minder worden.

Kijk voor meer informatie over de buxusmot en andere microvlinders op de website Microlepidoptera.

Buxusmot exoten microvlinder Nachtvlinders tellen tuinen