Trekvlinders
Trekvlinders
We kennen allemaal wel trekvogels, die hier broeden en de winter in Afrika doorbrengen. Maar wist je dat er ook trekvlinders zijn? Begin mei is de tijd dat ze vanuit het zuiden ons land binnenkomen. Net als vogels kunnen trekvlinders vele duizenden kilometers vliegen!
Trekvlinders die je in Nederland kan zien zijn de atalanta, de distelvlinder, de oranje luzernevlinder, de gele luzernevlinder en de overdag actieve nachtvlinders gamma-uil en kolibrievlinder.
Enkele reis
Hoewel het merendeel van de vlinders de winter hier doorbrengt, veel als rups en pop en sommige als ei of vlinder, zijn er ook trekvlinders. Zij kunnen niet goed tegen vorst, en trekken daarom in het najaar weg uit ons land. Ze vliegen naar zuidelijker streken, zoals Frankrijk, Portugal, Spanje of Marokko. Een individuele vlinder maakt een enkele reis: ze planten zich in Zuid-Europa voort en sterven vervolgens.
Terugreis
De nakomelingen komen dan weer in het voorjaar onze kant op. Begin mei bereiken de eerste trekvlinders Nederland. Zij leggen eitjes in Nederland gaan dan dood. Hun nakomelingen zijn tot ver in het najaar te zien: ze drinken nectar op bloemen die in het najaar bloeien, en maken zich klaar voor hun terugreis naar Zuid-Europa. De cirkel is rond: de nakomelingen van de 'Nederlandse' vlinders trekken op hun beurt weer naar het zuiden.
Trekvlinders en klimaatverandering
Een typisch voorbeeld voor een trekvlinder is de atalanta. Tot twintig jaar geleden trokken atalanta’s weg in het najaar. Door klimaatverandering zien we steeds vaker dat atalanta’s hier de hele winter blijven. In zachte winters overleven ze dat ook. Maar flinke vorst kunnen ze niet overleven; in strenge winters vallen er dus veel slachtoffers.
Wind in de rug
De distelvlinder is ook een trekvlinder. Deze kan nog slechter tegen kou dan atalanta. Distelvlinders overwinteren vooral in Noord-Afrika. De hoeveelheid distelvlinders die jaarlijks Nederland bereikt wisselt sterk. Uit onderzoek blijkt dat hoge aantallen distelvlinders vaak samenvallen met veel Saharazand in Noord-Europa: vlinders hebben dan letterlijk de wind in de rug.
Veel of weinig?
Op zulke topjaren komen er in het voorjaar heel veel vlinders aan. Na de voortplanting kunnen we er dan in augustus vele duizenden te zien krijgen. In andere jaren halen maar erg weinig vlinders de overtocht van Afrika naar ons land en dan is het een schaarse soort waarvan je al blij bent dat je er in augustus eentje ziet.
Welke trekvlinders zie je in Nederland?
Ieder voorjaar komen trekvlinders weer onze kant op. Met name in de zomer kan je ze tegenkomen. Trekvlinders die je in Nederland kan zien zijn onder andere:
Dagvlinders
Atalanta
Distelvlinder
Gele luzernevlinder
Oranje luzernevlinder
Nachtvlinders
Gamma-uil
Kolibrievlinder
Windepijlstaart
Doodshoofdvlinder
Blauw weeskind
Er zijn nog veel meer nachtvlindersoorten die trekgedrag vertonen. Meestal zijn ze zeldzaam en worden ze maar af en toe in Nederland waargenomen.
Hoe kan je trekvlinders helpen?
Trekvlinders hebben veel nectar nodig, want ze gebruiken veel energie. Zorg daarom dat er altijd iets bloeit in je tuin! Met name in de zomer en het najaar hebben trekvlinders veel voedsel nodig.
Tips voor nectarplanten
Behalve voedsel voor vlinders is het ook belangrijk dat trekvlinders zich kunnen voortplanten. Iedere rups heeft weer zijn eigen voorkeur:
- Brandnetel (atalanta en distelvlinder)
- Distels (distelvlinder)
- Braam, walstro, klaver (gamma-uil)
- Walstro (kolibrievlinder)
- Vlinderbloemigen, waaronder luzerne, wikke en klaver (oranje en gele luernevlinder)
Monarchvlinders in Amerika
Monarchvlinder: koning onder de trekvlinders
De monarchvlinder leeft oorspronkelijk in grote delen van Amerika en is daar een bekende trekvlinder. ’s Zomers leeft hij in het noorden van Amerika en Canada. In het najaar trekt hij in groepen naar het zuiden waar hij overwintert in Florida, California en Mexico. Vooral in Mexico is die overwintering spectaculair, omdat vrijwel de hele Noord-Amerikaanse populatie in een heel klein gebiedje overwintert. Miljoenen vlinders zitten in enkele bomen, een ongelooflijk gezicht.
Breng onze vlinders in kaart
Gaat de vlinderstand in ons land vooruit of achteruit? En welke soorten doen het goed? De Vlinderstichting houdt de vlinders in Nederland goed in de gaten. Maar dat kunnen we niet zonder vrijwilligers! Helpt u ons de vlinders in kaart te brengen?
