lichtgrijze uil Lithophane ornitopus

Een soort van loofbossen en parken is de lichtgrijze uil, die echter slechts zeer zelden wordt waargenomen.

Familie: uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie: Hadeninae / Lithophane ornitopus
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Een soort die verspreid over het land af en toe wordt waargenomen; de meeste waarnemingen komen uit het zuiden van het land. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 17-19 mm. De voorvleugel heeft een koele lichtgrijze grondkleur en diverse scherp afgetekende zwarte lijntjes en strepen. Een belangrijk kenmerk is de zwarte gebogen schouderstreep met aan het uiteinde een vertakking in de vorm van een gewei. In de zwartgerande binnenste lob van de niervlek ligt meestal een lichtbruine vlek. Ook langs de achterrand liggen vaak lichtbruine vlekjes. Op de bovenzijde van het borststuk is tussen de enigszins gepunte schouders een kuif zichtbaar. Er is weinig variatie, maar sommige exemplaren zijn iets donkerder grijs.
Gelijkende soorten vlinder: Zie de chi-uil (Antitype chi).; chi-uil
Antitype chi
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag: Eind augustus-begin november en na de overwintering eind februari-half mei in één generatie. De vlinders zijn vanaf de schemering actief; in het najaar bezoeken ze bloemen van klimop en overrijpe bramen, in het voorjaar wilgenkatjes. De vlinders komen zowel op licht als op smeer. Overdag worden ze soms rustend aangetroffen op een boomstam of een paaltje.
Levenscyclus: Rups: april-juni. De rups maakt een stevige cocon in de grond, waarin ongeveer een maand later de verpopping plaatsvindt. De soort overwintert als vlinder, verborgen achter losse boomschors of op een andere beschutte plaats. De paring vindt plaats in het voorjaar.
Waardplanten: Diverse loofbomen, met een voorkeur voor eik. In Finland ook gewone vogelkers en in Duitsland wilg en populier.
Habitat: Loofbossen en parken.; loofbossen

parken

Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Een soort die verspreid over het land af en toe wordt waargenomen; de meeste waarnemingen komen uit het zuiden van het land. RL: niet bedreigd.
België: In Vlaanderen zeldzaam, maar recent sterk toegenomen. Wijdverbreid ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel, (nog) zeer zeldzaam in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië wijdverbreid in alle provincies.
Mondiaal: Noordwest-Afrika (Marokko), Zuid- en Midden-Europa, Voor-Azië. Naar het noorden tot Midden-Engeland, Denemarken, Zuid-Zweden en Zuid-Finland. In Azië naar het oosten tot het Amoergebied. Opgaven uit Japan betreffen andere soorten.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Grey Shoulder-knot

Duitse naam

Hellgraue Holzeule

Franse naam

la Nébuleuse , la Xyline du chêne

Synoniemen

Xylina ornitopus, Graptolitha ornitopus, Lithomoia ornitopus, Lithophane ornithopus, Xylina ornithopus, Xylina rhizolitha, Xylina rizolitha

Toelichting Nederlandse naam

De grondkleur van deze uil is heel licht grijs.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Lithophane: lithos is een steen en phaino, phan is blijken te zijn; de vlinder vertoont gelijkenis met een steen en valt in rust daardoor nauwelijks op (hoewel de soorten uit dit geslacht vaker op een paaltje of takje zitten te rusten).
ornitopus: ornis, ornithos is een vogel en pous is een voet, dit verwijst naar de gelijkenis van de zwarte basale veeg en de klauw van een vogel.

Auteursnaam en jaartal