zoomstipspanner Scopula umbelaria

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Sterrhinae / Scopula umbelaria
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (moeilijk tot zeer moeilijk te determineren)
Zeldzaamheid: De enige waarnemingen zijn bekend uit 1849 (Ede) en 1904 (Apeldoorn).
Rode lijst: verdwenen

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 14-15 mm. Een lichtgrijze, zandkleurig getinte stipspanner met een vaag patroon van grijsbruine dwarslijnen, vooral in het wortel- en zoomveld. Het meest duidelijk zijn nog de buitenste en middelste dwarslijn. Het schuine verloop daarvan komt sterk overeen met dat van de zwartstipspanner (S. nigropunctata). Alleen op de achtervleugel is soms een kleine middenvlek aanwezig. De franjelijn bestaat uit stipjes waartussen soms streepjes zichtbaar zijn.
Gelijkende soorten vlinder: De zwartstipspanner (S. nigropunctata) heeft meer uitgesproken dwarslijnen en een duidelijke middenvlek, zowel op de voor- als achtervleugel. Bij de crème stipspanner (S. ternata) lopen de dwarslijnen niet schuin naar de vleugelpunt, maar evenwijdig aan de vleugelachterrand; een franjelijn ontbreekt of is vaag zichtbaar en stipjes ontbreken. Bij de satijnstipspanner (Idaea subsericeata) is het patroon van eveneens evenwijdig aan de achterrand lopende dwarslijnen duidelijker zichtbaar, ook in het wortel- en zoomveld.

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen zeven Scopula- en drie Idaea-soorten.; zwartstipspanner
Scopula nigropunctata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

crème stipspanner
Scopula ternata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

satijnstipspanner
Idaea subsericeata
GEOMETRIDAE: Sterrhinae

Vliegtijd en gedrag

Eind mei- begin juli in één generatie. De vlinders komen op licht. Overdag laten ze zich vrij gemakkelijk opjagen, maar ze verbergen zich daarna weer snel.

Levenscyclus

Rups: najaar-mei. De soort overwintert als rups.

Waardplanten

Onder andere wikke.

Habitat

In het buitenland: warme droge bosachtige gebieden op zandgrond.

Zeldzaamheid: De enige waarnemingen zijn bekend uit 1849 (Ede) en 1904 (Apeldoorn).
België: Zeer zeldzaam. Recent enkel waargenomen Namen; vroeger ook gemeld uit Luik en Luxemburg.
Mondiaal: Van Zuidwest-Frankrijk via Midden-Europa tot Estland en naar het oosten tot Japan en Korea. In Zuid-Europa van Midden-Italië tot Roemenië.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Duitse naam

Schwalbenwurz-Kleinspanner

Franse naam

l'Acidalie des ombelles

Synoniemen

Acidalia umbelaria

Toelichting Nederlandse naam

De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners.
Een kenmerk van deze stipspanner zijn de glimmende franjes (=zomen) aan voor- en achtervleugel.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam