bruine witvleugeluil Aporophyla lutulenta

De bruine witvleugeluil, een zeldzame soort van de duinen, bezoekt braambloemen en overrijpe bramen.
Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Aporophyla lutulenta
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt lokaal voor in de duinen. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst
ernstig bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze tamelijk fors gebouwde uil heeft een donkere warm bruinachtig grijze of zwartachtige voorvleugel met een nagenoeg rechte voorrand; de vleugel is vrij smal. De tekening varieert in intensiteit en is soms onduidelijk. Vaak is er een brede middenband waarin een donkere middenschaduw te zien is. De achtervleugel van het mannetje is wit en heeft soms een centrale dwarslijn die bestaat uit een rij kleine zwarte vlekjes of streepjes; de achtervleugel van het vrouwtje is donkergrijs. De antennen van de mannetjes zijn licht geveerd.

Gelijkende soorten vlinder

De heidewitvleugeluil (A. lueneburgensis) is grijzer, heeft een smallere en spitser toelopende voorvleugel en een iets scherpere tekening. Mogelijk zijn de bruine witvleugeluilen die in Nederland worden waargenomen de duinvorm van de heidewitvleugeluil (lepiforum.de).

heidewitvleugeluil
Aporophyla lueneburgensis
NOCTUIDAE: Hadeninae

Gelijkende soorten rups

Heidewitvleugeluil (Aporophyla lueneburgensis) en zwarte witvleugeluil (Aporophyla nigra).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

zwarte witvleugeluil
Aporophyla nigra
NOCTUIDAE: Hadeninae

heidewitvleugeluil
Aporophyla lueneburgensis
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Begin september-begin oktober in één generatie. De vlinders zijn vanaf de schemering actief en komen matig op licht. Ze bezoeken bloemen en overrijpe bramen en komen op smeer.

Levenscyclus

Rups: oktober-juni. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag dicht bij de grond. De soort overwintert als jonge rups. De verpopping vindt plaats in de grond.

Waardplanten

Diverse kruidachtige en houtige planten, waaronder zuring, brem en sleedoorn; ook grassen, waaronder smele.

Habitat

Open gebieden op zandige en kalkrijke grond, zoals duinen, weiden en graslanden; soms bosranden en tuinen.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Komt lokaal voor in de duinen. RL: ernstig bedreigd.

België

Een zeer zeldzame soort die lokaal voorkomt in Namen en Luxemburg; vroeger ook gemeld uit de kuststreek, maar daar na 1980 niet meer waargenomen.

Mondiaal

Een atlantischmediterrane soort verbreid en zeer lokaal in Zuid-Europa tot de Krim. Naar het noorden tot Schotland, West-Noorwegen, Zuid-Zweden, Letland, Tatra en de Karpaten.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Deep-brown Dart
Duitse naam
Braune Glattrückeneule
Toelichting Nederlandse naam

De witvleugeluilen hebben witte achtervleugels. Het betreft het Genus Aporophyla.
De grondkleur van de bruine witvleugeluil is donkerbruin. Zie ook bij 'toelichting wetenschappelijke naam'.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Aporophyla: aporos is ingewikkeld, moeilijk en phule is een klasse, een groep, vrij geïnterpreteerd is dit ieder taxon boven die van soort. Dit verwijst naar de moeilijkheid om dit genus een goede plaats te geven in de systematiek.
lutulenta: lutulentus is modderig, naar de grijsbruine grondkleur van de voorvleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

wintergouduil
Jodia croceago

schedeldrager
Craniophora ligustri

schijn-piramidevlinder
Amphipyra berbera

tweestreepgrasuil
Mythimna turca

donkere iepenuil
Cosmia affinis

gewone silene-uil
Hadena bicruris

alle soorten uit deze familie