gele agaatspanner Gandaritis pyraliata

In rust is de binnenrand van de achtervleugel van de gele agaatspanner omhooggekruld achter de voorvleugel.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Larentiinae / Gandaritis pyraliata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; veel waarnemingen komen uit de duinen. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. In rust wordt de achtervleugel helemaal onder de voorvleugel geschoven en is de binnenrand van de achtervleugel omhoog gekruld. De relatief smalle middenband is gewoonlijk niet donkerder dan de rest van de voorvleugel, zodat het eerder lijkt alsof er twee donkerbruine parallelle V-vormige dwarslijnen over de strogele vleugel lopen; verder is er weinig tekening. De golflijn is vaak slechts zichtbaar als een serie min of meer losliggende bruine pijlvormige vlekjes. De franje is egaal bruin en wordt net als de achterrand van de voorvleugel in de richting van het donkere streepje in de vleugelpunt iets donkerder.

Gelijkende soorten vlinder

De bessentakvlinder (Eulithis mellinata) heeft een geblokte franje en is contrastrijker getekend; de binnen- en de buitenzijde van de middenband lopen niet evenwijdig en het uitsteeksel aan de buitenzijde vertoont een kromming in de richting van de voorrand.

bessentakvlinder
Eulithis mellinata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Gelijkende soorten rups

Blauwrandspanner (Plemyria rubiginata), lichte blokspanner (Lobophora halterata) en kleine blokspanner (Pterapherapteryx sexalata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

blauwrandspanner
Plemyria rubiginata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

lichte blokspanner
Lobophora halterata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

kleine blokspanner
Pterapherapteryx sexalata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag

Begin juni-eind juli in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Ze kunnen overdag worden opgejaagd uit dichte vegetatie.

Levenscyclus

Rups: april-juni. De rups verpopt zich in de strooisellaag. De soort overwintert als ei.

Waardplanten

Diverse soorten walstro.

Habitat

Tuinen, struwelen, slootkanten, wegbermen, brede bospaden, bosranden, duinen en ruige graslanden.

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; veel waarnemingen komen uit de duinen. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land.

Mondiaal

Spanje, Frankrijk, de Britse eilanden, Midden-Europa naar het oosten tot Mongolië en het Amoergebied; in het noorden bijna tot de poolcirkel, in het zuiden: Italië, de Balkanlanden, Klein-Azië tot de Kaukasus.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Barred Straw
Duitse naam
Schwefelgelber Haarbüschelspanner
Synoniemen
Eulithis pyraliata, Lygris pyraliata, Cidaria pyraliata, Eulithis dotata, Larentia dotata, Cidaria dotata
Toelichting Nederlandse naam

De wetenschappelijke Genusnaam wijst op een 'mooie steen' (zie toelichting wetenschappelijke naam); agaat is zo'n mooie steen.
Deze agaatspanner is licht geel van kleur.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eulithis: eulithos is gemaakt van mooie steen; de vlinders zien er aantrekkelijk uit, veelal met geelachtige grondkleur die aan zandsteen doet denken.
pyraliata: pyralis is de schrijwijze waarmee de Pyraliden werden aangeduid. Er is duidelijke gelijkenis maar de uitgang -ata geeft aan dat de auteurs wel degelijk een spanner bedoelden.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

kornoeljespanner
Asthena anseraria

novemberspanner
Epirrita autumnata

lindeknotsvlinder
Plagodis dolabraria

oranje bruinbandspanner
Cidaria fulvata

bruine bosrankspanner
Horisme vitalbata

spardwergspanner
Eupithecia abietaria

alle soorten uit deze familie