slawortelboorder Pharmacis lupulina

Familie

wortelboorders (HEPIALIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt vooral in het westen en het midden van het land voor; ook daarbuiten af en toe een waarneming.

Rode lijst

kwetsbaar

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin mei tot eind juni in één generatie. De vlinders vliegen vooral in de schemering en komen gewoonlijk tijdens het eerste uur na zonsondergang op licht. De mannetjes zijn ook in de namiddag actief; ze vliegen laag boven de vegetatie zigzaggend rond, op zoek naar in het gras zittende vrouwtjes. Soms worden parende vlinders aangetroffen met de achterlijven aan elkaar, waarbij het mannetje bewegingloos met de kop naar beneden hangt.

Levenscyclus

Rups: augustus-april. De rups, die onder de grond leeft en zich voedt met wortels en (ondergrondse) stengeldelen, overwintert enkele malen en verpopt zich in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Common Swift

Duitse naam

Kleiner Hopfen-Wurzelbohrer

Franse naam

le Louvette

Oud Nederlandse naam

grauwe wortelboorder, kleine hopvlinder, kleine hopwortelboorder

Synoniemen

Hepialus lupulinus, Hepialus lupulina, Korscheltellus lupulinus

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De rups van een wortelboorder boort gangen in de wortels van de waardplant. De slawortelboorder is soms schadelijk in de tuinbouw o.m. op sla.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

lupulina: Humulus lupulinus is hop: Linnaeus gebruikte deze naam om de verbondenheid met H. humuli aan te duiden; hij had onvoldoende inzicht in de waardplanten.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: ♂ 11-16 mm, ♀ 15-20 mm. De vleugeltekening van het mannetje varieert sterk in grootte en intensiteit. De kleur varieert van witachtig tot lichtbruin of grijs; geheel effen gekleurde exemplaren komen ook voor. De brokkelige witte banden raken elkaar, indien aanwezig, vlak bij de binnenrand van de vleugel en vormen zo een omgekeerde V. Het vrouwtje is groter en de voorvleugel is in het algemeen minder contrastrijk getekend en vaak effen grijs gekleurd.

Kenmerken rups

Tot 38 mm; lang en slank; lichaam geelachtig wit met onduidelijke, bleek geelachtig bruine vlekken; nek- en anaalschild op resp. segment een en dertien geelachtig bruin; kop glanzend roodachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Het mannetje van de oranje wortelboorder (Triodia sylvina) heeft een bredere en helderder gekleurde voorvleugel; de smalle banden van de witte omgekeerde V raken elkaar niet. Het vrouwtje van de oranje wortelboorder is bruiner en heeft een grijze tot grijswitte tekening. Zie ook de heidewortelboorder (Phymatopus hecta). Let bij twijfel ook op de vliegtijd.

Gelijkende soorten rups

Oranje wortelboorder (Triodia sylvina), gemarmerde wortelboorder (Korscheltellus fusconebulosa), heidewortelboorder (Phymatopus hecta) en hopwortelboorder (Hepialus humuli).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Open graslanden, heiden, moerassen en grazige bospaden; ook tuinen en wegbermen in stedelijke omgeving.

Planten

Diverse kruidachtige planten en grassen. De rupsen zijn soms een plaag in de land- en tuinbouw.

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie wortelboorders (HEPIALIDAE)

Alle soorten uit deze familie