Nieuwsbericht

Grote vuurvlinder: op zoek naar eitjes niet groter dan een speldenknop

woensdag 17 februari 2021

De zeer zeldzame grote vuurvlinder komt alleen voor in de Weerribben in Overijssel en in de Rottige Meente en Brandemeer in Friesland. Het is belangrijk om de verspreiding van deze vlinder te volgen. In juli 2020 hebben De Vlinderstichting en Staatsbosbeheer met steun van vrijwilligers en de provincie Friesland een inventarisatie van eitjes uitgevoerd in de Rottige Meente en Brandemeer.

De grote vuurvlinder is uniek in Nederland De grote vuurvlinder is uniek in Nederland

De grote vuurvlinder vliegt hartje zomer. Het vrouwtje legt haar eitjes in juli en augustus. Dat doet ze uitsluitend op waterzuring, in de warmte en open plekken met zegges (grassoorten) of riet. De eitjes zijn niet groter dan een spedenknop. Het zoeken en tellen van de eitjes is dus ontzettend tijdrovend. Vandaar dat er in de zomer van 2020 een vrijwilligersoproep werd gedaan voor het Friese deel van het verspreidingsgebied van deze vlinder.

Speld in een hooiberg

Al snel hadden 25 vrijwilligers zich aangemeld voor de telwerkzaamheden in de Rottige Meente en Brandemeer. Na een (online) instructie en een veldexcursie, werden eind juli 2020 gedurende zes dagen eitjes gezocht.

In tweetallen doorkruisten de vrijwilligers het gebied. Zodra ze een crèmewit gekleurd eitje hadden gevonden, werd de locatie direct opgeslagen in de Nationale Databank Flora en Fauna. Op die manier werd het hele gebied uitgekamd.  In totaal zijn in 2020 tijdens de tellingen 1615 eitjes waargenomen. Dit is ruim meer dan de 780 die in 2012 werden geteld tijdens een vergelijkbare inventarisatie.

Richtje van den Berg (25) en Minke van den Berg (27):

"Bij hoge temepraturen ploeteren door het veen, soms wel uren lang. Elke waterzuring omdraaien en hopen dat je een eitje vindt. Op een gegeven moment heb je de eerste eitjes gevonden, wat geeft dat een euforisch gevoel! Dat betekent dat er hier zo'n ontzettend mooie grote vuurvlinder heeft gefladderd en haar eitjes heeft afgezet. Ik heb deze vlinder nu drie keer gezien en ben zo onder de indruk van deze mooie oranje gekleurde vlinder dat ik heb belsoten op ieder jaar als vrijwilliger te inventariseren. Om de verspreiding in de Rottige Meente en Brandemeer in beeld te brengen. "

Nieuwe ontdekkingen

Ongeveer 200 van de gevonden eitjes werden aangetroffen in Brandemeer, een recent ontstane populatie. De grote vuurvlinder heeft de afgelopen jaren terrein verloren in de Bancopolder (laatste waarneming 1997) en De Wieden (laatste waarneming 2014), maar is nu dus duidelijk succesvol in Brandemeer.

Tweede deelpopulatie

Na de eerste vondst in 2006 van een klein aantal eitjes door Henk Ruiter (vrijwilliger, en voormalig beheerder van Staatsbosbeheer), worden er jaarlijks kleinere of grotere delen van dit aangrenzende gebied onderzocht. Pas vanaf 2012 worden in dit gebied ook daadwerkelijk jaarlijks eitjes aangetroffen. In 2018 ontdekte Richtje van den Berg - destijds stagiair bij Staatsbosbeheer - een tweede deelpopulatie van de grote vuurvlinder in Brandemeer, vier kilometer verwijderd van de eerste kolonisatie. De resultaten van afgelopen zomer bevestigen dat het ook hier gaat om een geslaagde kolonisatie, die nog steeds stand weet te houden. Een flinke opsteker voor beheerder Staatsbosbeheer.

Otter en zwarte stern

Het leefgebied van de grote vuurvlinder en andere bijzondere diersoorten Het leefgebied van de grote vuurvlinder en andere bijzondere diersoorten

Het beheer van Brandemeer is erop gericht het leefgebied van de grote vuurvlinder, en daarmee andere belangrijke soorten, te behouden en te verbeteren. Naast de grote vuurvlinder zullen ook soorten als de otter en de zwarte stern hiervan profiteren.

Door het maaien van veenmosrietlanden en het verwijderen van jonge boompjes wordt de open structuur met lage vegetatie behouden. De wateraanvoer wordt gereguleerd om verdroging tegen te gaan. In de afgelopen jaren zijn er zones aangelegd en ingericht, om gebieden met elkaar te verbinden en zo het leefgebied te vergroten. Binnen een aantal jaren wordt er gestart met de inrichting van een verbindingszone tussen de Rottige Meente en de Weerribben.

 

 

Dit project werd uitgevoerd met hulp van 25 vrijwilligers en kreeg financiële steun van de provincie Friesland.

Koen en Annemarije, trainees bij De Vlinderstichting, gingen in de zomer van 2020 ook op zoek naar deze unieke vlinder. Ze maakten er dit leuke filmpje van!

eitjes Friesland GroteVuurvlinder monitoring onderzoek Staatsbosbeheer tellen vrijwilligers