Nieuwsbericht

Lichtvervuiling oorzaak achteruitgang nachtvlinders

maandag 15 januari 2018

Dat kunstlicht een negatieve invloed heeft op nachtvlinders is al wel bekend. Er zijn diverse studies waarbij de negatieve effecten op individuele nachtvlinders worden beschreven. Een recent onderzoek van Nederlandse biologen heeft nu aangetoond dat lichtvervuiling een belangrijke oorzaak is voor de achteruitgang van nachtvlinders in ons land.

Trend van nachtvlinders, verdeeld in drie typen wat betreft de mate waarin ze door licht worden aangetrokken (Bron: Frank van Langevelde en collega's) Trend van nachtvlinders, verdeeld in drie typen wat betreft de mate waarin ze door licht worden aangetrokken (Bron: Frank van Langevelde en collega's)

Het gaat niet goed met de nachtvlinders in Nederland. Ruim twee derde van de macronachtvlinders gaat achteruit en staat op de voorlopige Rode Lijst als bedreigd of is zelfs uitgestorven.

Oorzaken

Hiervoor kunnen veel verschillende oorzaken zijn, onder andere stikstofdepositie, habitatverandering, toename van pesticiden, afname van de nectarbeschikbaarheid of de toename van nachtelijk kunstlicht. Om meer inzicht te krijgen in welke factoren een rol spelen bij deze achteruitgang hebben we in een samenwerking tussen Wageningen Universiteit, Naturalis en De Vlinderstichting onderzocht of de achteruitgaande soorten bepaalde ecologische eigenschappen delen. Hiervoor is de database Noctua gebruikt. Conclusie is dat de soorten die door licht worden aangetrokken het sterkst achteruit gaan. Ook is de achteruitgang sterker bij de nachtactieve soorten dan bij de soorten die (ook) overdag vliegen.

Trend van nachtvlinders in Nederland vanaf 1987 (Bron: Noctua) Trend van nachtvlinders in Nederland vanaf 1987 (Bron: Noctua)

Steeds minder donker

De nachten worden steeds minder donker, doordat er steeds meer kunstlicht is. Zeker in Nederland zijn er maar weinig plekken waar het nog donker wordt. Pas de laatste jaren wordt het duidelijk wat de invloed van dit licht op de natuur is. Met name dieren die ‘s nachts actief zijn, kunnen sterk beïnvloed worden door dit licht. Nachtvlinders zijn hier een klassiek voorbeeld van. Ze worden aangetrokken door licht en we weten ook dat hun biologische klok verstoord wordt, ze minder eten en minder paren als het niet donker is.

Individuen en populaties

Hoewel je overal in Nederland lichtvervuiling hebt, zijn er ook nog wel plekken zonder directe belichting. Nachtvlinders zijn vaak met veel individuen en leggen veel eieren, zodat de sterfte van een paar dieren voor de populatie niet veel uit hoeft te maken. Deze studie laat echter zien dat de effecten van kunstlicht doorwerken op populaties en dat nachtelijk kunstlicht niet alleen voor individuele nachtvlinders een bedreiging vormt, maar ook voor populaties. Lichtvervuiling is een belangrijke oorzaak van de achteruitgang van nachtvlinders in Nederland.

Het artikel 'Declines in moth populations stress the need for conserving dark nights'

Licht Lichtopnatuur Nachtvlinders onderzoek