Nieuwsbericht

Vijftig tinten rood: heidelibellen

maandag 2 september 2019

Heidelibellen zijn lastig uit elkaar te houden. Van de drie meest voorkomende soorten lijken zelfs de namen op elkaar: steenrode, bruinrode en bloedrode heidelibel. Ze worden dan ook vaak met elkaar verward. Maar als je weet op welke kenmerken je moet letten, kom je er vaak wel uit.

Allereerst even een misverstand uit de weg ruimen. De naam heidelibellen is ongelukkig en verwarrend. Overal kun je ze tegenkomen. Ook als je een zonnige beschutte tuin hebt kun je heidelibellen hebben, zeker als er veel bloeiende planten zijn waar veel andere insecten op af komen.

Het najaar is toptijd voor de heidelibellen. Er zijn drie soorten die vrijwel overal kunnen worden gezien: bloedrode, bruinrode en steenrode heidelibel. De bloedrode heidelibel is de talrijkste van de drie en vliegt al vanaf begin juni. De steenrode heidelibel komt in Noord-Nederland wat meer voor dan in het zuiden. De bruinrode heidelibel is juist een zuidelijke soort. Deze twee libellen vliegen tot in november rond.

Niet allemaal rood

Mannetje bloedrode heidelibel. Mannetje bloedrode heidelibel.

Hoewel de namen suggereren dat je aan de kleur van het lijf kunt zien om welke soort het gaat, is de kleur vaak misleidend. Bij libellen is niets zo variabel als kleur en vrouwtjes en jonge mannetjes zijn helemaal niet rood, maar geel. Kijken naar de kleur rood is daarom geen goed idee.

Waar moet je op letten?

Het eerste waar je naar kunt kijken bij de determinatie van deze drie moeilijk te onderscheiden heidelibellen is de kleur van de poten. Bij de bloedrode heidelibel zijn deze helemaal zwart, bij de twee andere soorten zijn de poten zwart met geel of lichtbruin. Bij deze twee soorten komt een tweede kenmerk om de hoek kijken: de hangsnor. Bekijk de libel hiervoor schuin van voren. Loopt er tussen het oog en de rest van de kop een zwart streepje naar beneden (de ‘hangsnor’), dan heb je te maken met een steenrode heidelibel. De bruinrode heidelibel heeft wel wat zwart boven de snuit, maar dat loopt niet door naar beneden.

Vaak heeft de bruinrode heidelibel ook nog wat gelige vlekken op de zijkant van het borststuk. Met deze kenmerken, die vooral goed te zien zijn als je een verrekijker gebruikt die lekker dichtbij scherp kan stellen, dan zal je vaak tot de juiste naam komen. De hangsnor is echter niet altijd goed te zien, zeker niet later in het jaar als de libellen erg donker worden.

Enkele verschillen tussen steenrode (links) en bruinrode (rechts) heidelibel. Enkele verschillen tussen steenrode (links) en bruinrode (rechts) heidelibel.

Herkenningskaart heidelibellen

Voor het op naam brengen van de heidelibellen kunt gratis een herkenningskaart downloaden. Hierop staan ook de zes andere heidelibellen die we in Nederland hebben. De kaart is mede mogelijk gemaakt door BIJ12 en de NDFF.

 Download de herkenningskaart

2019 BloedrodeHeidelibel BruinrodeHeidelibel herkennen Herkenningskaart NatureToday Natuurbericht SteenrodeHeidelibel