woensdag 11 juni 2025
Eindeloos stilzitten, kijken en vastleggen. Het geduld van enkele beroemde Nederlandse veldbiologen leidde in de 20e eeuw tot een nieuwe wetenschap: de ethologie. Het veranderde onze kijk op de wereld. Niko Tinbergen was één van hen. Hij kreeg er zelfs de Nobelprijs voor fysiologie voor. Hoe ontstond deze nieuwe wetenschap en met welke gevolgen? En wie was Niko Tinbergen?
"En hij vond het ook een plicht om dat te doen. En niet alleen voor wetenschap, voor zijn collega’s maar ook voor alle gewone mensen."
In aflevering 86 van Toekomst voor Natuur is het tijd voor deel 2 van de serie ‘Groene Schouders’, over memorabele mensen en momenten in anderhalve eeuw natuurbescherming. Anthonie spreekt met Roelke Posthumus, gedragsbioloog en auteur van verschillende boeken waaronder het onlangs verschenen boek Scherpstellen. Centraal in deze aflevering staat Niko Tinbergen en het ontstaan van de ethologie. Hoe ontstond de gedragsbiologie, deze nieuwe wetenschap? Waarom was het werk van Niko Tinbergen en zijn vrienden zo baanbrekend? En waarom is dat nu in tijden van Trump en Poetin zo relevant? De vier vragen van Niko Tinbergen kunnen helpen om het gedrag van autocraten in een groter plaatje te plaatsen.
"Ik denk dat je een ethologisch boek kunt schrijven over het leven van meneer Trump (met al de vier vragen als onderliggende structuur)."
Niko Tinbergen was geen solist. Zijn ideeën ontstonden in stimulerende discussies met vrienden en collega-wetenschappers. Hun nauwkeurige observaties hebben een wereldwijde impact gehad met beroemde navolgers zoal Jane Goodall en Frans de Waal. Anthonie en Roelke spreken ook over de storm van protest die losbarstte na de rede van Niko Tinbergen toen hij zijn Nobelprijs in ontvangst nam. Het heeft alles te maken met autisme.
Aflevering 86 is nu te beluisteren op jouw favoriete podcastplatform! Een aflevering waarin we een ode brengen aan leermeesters, buiten spelen en creativiteit die tot verbluffende inzichten leidt.
Elke aflevering vraagt Anthonie zijn gast om een leestip voor de luisteraars. Ter inspiratie, verdieping of gewoon om je te verwonderen over de natuur. De leestips van Roelke zijn ‘Pelgrim langs Tinker Creek’ van Annie Dillard en ‘Reizen zonder John’ van Geert Mak. Anthonie tipt het boek ‘Scherpstellen’ van Roelke.
Alle leestips van deze en vorige afleveringen kun je downloaden in één lijst. Ga hiervoor naar vlinderstichting.nl/toekomstvoornatuur en scroll naar beneden naar 'Leestips'.
Reacties op deze aflevering zijn welkom via onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar toekomstvoornatuur@vlinderstichting.nl. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.
2025 AnthonieStip gedrag GroeneSchouders natuurbeschermers natuurbescherming NikoTinbergen podcast RoelkePosthumus ToekomstVoorNatuur Veldbiologie