vrijdag 30 mei 2025
Keer op keer is er natuurverlies, ondanks alle actie en beleid. Jaren aan wetenschappelijk onderzoek toont telkens weer hoe urgent het is om ons aan te passen. De beweging die voortkomt uit deze conclusies is echter zelden zo groot als dat de boodschap zou doen verwachten. Hoe komt het dat we de doelen voor biodiversiteit, klimaat en water niet halen? We zoeken het antwoord bij Bas Breman.
"Het leukste vind ik verhalen waar wat ruimte is voor verwondering en verbeelding."
In aflevering 85 van de podcast Toekomst voor Natuur spreken we Bas Breman, onderzoeker aan Wageningen Universiteit en Research. Volgens hem komt dit gebrek aan echte veranderingen doordat we een groter verhaal over onze natuur missen. Om dit grotere verhaal te vinden neemt Bas dan ook regelmatig zijn studenten mee naar een stuk natuur in de buurt die hem én menig ander wist te inspireren: de Wodanseiken. Door hier geruime tijd onder en bij deze oude levende wezens te verblijven en verhalen te delen, probeert hij zijn studenten dat gevoel van verwondering en verbeelding mee te geven. Hierin vind je een ogenschijnlijk contrast tussen de urgentie naar actie die hij overdraagt en de rust van het verwonderen en waarnemen. Niet voor niets is zijn favoriete uitspraak van de Afrikaanse filosoof, Bayo Akomolafe: 'These times are urgent, we need to slow down'.
Tijdens zijn zoektocht naar een nieuwe verhalen, stuitte Bas op Anthonie zijn Podcast. Zo kwamen ze met elkaar in gesprek. De boeiende gesprekken zetten ze nu via deze aflevering in Toekomst voor Natuur voort. Daarin komen er allerlei boeiende vragen aan bod. Waarom is er zo’n behoefte aan een groter verhaal? En hoe komt het dat het bestaande verhaal over natuur niet toereikend is? Welke verhalen vertelt Bas zelf over natuur? Een voorbeeld hiervan is de omschrijving van zijn favoriete stuk natuur, waarin hij de luisteraar meeneemt op een mistige koude ochtendwandeling door het Renkums beekdal. Met wat geluk en de juiste omstandigheden wist hij daar afgelopen januari ijshaar aan te treffen. Een typisch natuurlijk fenomeen dat zeker de verwondering oproept.
Ook de verhalen die eerder tijdens de Podcast Toekomst voor Natuur zijn langsgekomen spelen een rol in de zoektocht naar een groter verhaal. Bas en zijn collega’s analyseerden de gesprekken in de eerste 53 afleveringen van de podcast. Wat valt hen op? Welke bouwstenen levert dat op voor nieuwe perspectieven op natuur?
"Iets anders wat erg opviel is dat het leeuwendeel van de gasten een breed natuurbeeld heeft, een systeemperspectief."
Tijdens het gesprek staan Bas en Anthonie ook stil bij de turbulente tijden waarin we leven. Hoe moeten we omgaan met geopolitieke spanningen en pogingen om Europees en nationaal biodiversiteitsbeleid te verzwakken? Voor een deel ligt het probleem volgens Bas bij het feit dat we dat grotere verhaal niet hebben of zien. Strijd om grondstoffen, schaarse water, op sommige plekken wordt de grond letterlijk te heet onder onze voeten. Daar ziet hij echt wel een link. Doordat de stemmen die we horen vaak heel polariserend zijn, blijven de discussies plat en krijgt het midden weinig aandacht. Er zijn veel meer verhalen over de natuur te vertellen dan diegene die nu verteld worden. Bij de verhalen die gedeeld worden blijft maar weinig aandacht over voor de vraag waarom we zaken doen. Wat willen we nu echt? En bij dat antwoord lijkt toch veel overeenkomst te zitten tussen partijen, het leiden van een gezond betekenisvol leven vol met ervaringen en verbindingen.
"We hoeven als mens niet van het toneel te verdwijnen om de natuur te laten floreren, sterker nog, we kunnen heel veel doen!"
Wil je doorpraten over dit onderwerp, inspiratie opdoen en bijdragen aan verandering? Toekomst voor Natuur zet een nieuwe stap, want we gaan live! Kom maandagmiddag 22 september naar het event Toekomst voor Natuur Live in Wageningen, georganiseerd door De Vlinderstichting en Wageningen Universiteit & Research. Meer informatie lees je op deze pagina en je reserveert hier ook je ticket. Wees er snel bij, want er is beperkt plaats!
Klik snel door of beluister aflevering 85 op jouw favoriete podcastplatform! Daar duik je dieper in het gesprek hoe verhalen je beeld over de natuur en daarmee het gevoel van noodzaak tot actie beinvloeden.
Ook deze aflevering kreeg de podcastgast de vraag voorgelegd welke leestip ze willen meegeven aan de luisteraars. Twee boeken hebben Bas Breman dusdanig geraakt dat hij er nog regelmatig aan terugdenkt. Een goede reden dus om eens te kijken of deze verhalen ook jou zullen bijblijven. Het gaat hierbij om ‘Het ministerie voor de toekomst’ van Kim Stanley Robinson en ‘Het vogelhuis’ van Eva Meijer.
Tijdens de aflvering hoor je een kort fragment van ‘Tree, tree’ van Nynke Laverman. Je vindt de hele track hier, © Nynke Laverman.
Wil je de leestips van vorige gasten terugvinden? Download dan de lijst met tips uit aflvering 1 tm. 77 via vlinderstichting.nl/toekomstvoornatuur (scroll naar beneden naar Leestips).
We vinden het leuk als je met jouw reactie op deze of eerdere afleveringen met ons deelt. Je kunt ons bereiken op onze sociale mediakanalen of door een mailtje te sturen naar toekomstvoornatuur@vlinderstichting.nl. Voor updates en kijkjes achter de schermen, volg ons via @toekomstvoornatuur.bsky.social op Bluesky en @toekomstvoornatuur op Instagram.
2025 AnthonieStip BasBreman onderzoek podcast ToekomstVoorNatuur