grote nachtpauwoog Saturnia pyri

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een trekvlinder die slechts heel af en toe in het land wordt waargenomen. Het is onduidelijk of het gaat om zwervende exemplaren (waarschijnlijk uit de Balkan), verplaatste dieren of ontsnapte vlinders uit een kweek.

Rode lijst

trekvlinder

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half april-begin juli in één generatie. De vlinders komen op licht; vooral de mannetjes zijn ´s nachts vliegend rond straatlantaarns en andere lichtbronnen aan te treffen en doen vanwege hun fladderende vlucht en grote afmetingen vaak denken aan een vleermuis. De vlinders hebben geen roltong en kunnen dus geen voedsel opnemen. Overdag rusten ze in de struiken of op een muur.

Levenscyclus

Rups: juni-augustus. De soort overwintert als pop in een stevige papierachtige cocon in de vorm van een urn, meestal onderaan de stam van de waardplant. De eieren worden in kleine groepjes afgezet op een tak van de waardplant.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Great Peacock Moth

Franse naam

le Grand paon de nuit

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Deze soort is groter dan de nachtpauwoog. Voor verdere toelichting zie bij Saturnia pavonia.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Saturnia: Saturnus, Saturn was de oudste van de Romeinse goden en de namen Saturnius en Saturnia werden als titels meegegeven aan zijn zonen en dochters. Zowel Juno als Vesta was zo'n Saturnia; hier wordt de eerste bedoeld omdat de pauw via haar geheiligd was.
pyri: Pyri is het plantengeslacht peer, de voedselplant van de rups.

Auteursnaam en jaartal

(Denis & Schiffermüller, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 52-73 mm. De grote nachtpauwoog is één van de grootste nachtvlinders van Europa. Hij lijkt veel op de algemeen voorkomende nachtpauwoog (S. pavonia), maar heeft een donkerder uiterlijk. Kenmerkend is het brede donkere grauwbruine zoomveld dat afsteekt tegen de buitenste lichte rand. De zigzaggende dubbele buitenste dwarslijn vormt in de vleugelpunt van de voorvleugel een kenmerkende schuine W. Het mannetje heeft sterk geveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 120 mm; lichaam helder geelachtig groen met bosjes zwarte borstelharen, die op de rug en flanken op wratten met hemelblauw geknopte uiteinden staan ingeplant; onder de spiracula loopt een witachtige lengtestreep; poten en anaalschild op segment dertien bruin; kop groen met een zwarte V-vormige tekening. De jonge rupsjes zijn zwart met rode wratten.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de nachtpauwoog (S. pavonia).

Gelijkende soorten vlinder

nachtpauwoog

Verspreiding

Zeldzaamheid

België

Zeer zeldzaam. Enkele oude meldingen uit Oost-Vlaanderen en Luxemburg.
Zowel voor Nederland als voor België geldt dat het onduidelijk is of het gaat om zwervende exemplaren, verplaatste dieren of ontsnapte vlinders uit een kweek.

Mondiaal

Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via heel Zuid-Europa naar het oosten tot Iran.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.