grote nachtpauwoog Saturnia pyri

De grote nachtpauwoog is één van de grootste nachtvlinders van Europa, maar wordt zelden in Nederland en België waargenomen.
Familie
nachtpauwogen (SATURNIIDAE)
Onderfamilie
Saturniinae / Saturnia pyri
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een trekvlinder die slechts heel af en toe in het land wordt waargenomen. Het is onduidelijk of het gaat om zwervende exemplaren (waarschijnlijk uit de Balkan), verplaatste dieren of ontsnapte vlinders uit een kweek.

Rode lijst
trekvlinder

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 52-73 mm. De grote nachtpauwoog is één van de grootste nachtvlinders van Europa. Hij lijkt veel op de algemeen voorkomende nachtpauwoog (S. pavonia), maar heeft een donkerder uiterlijk. Kenmerkend is het brede donkere grauwbruine zoomveld dat afsteekt tegen de buitenste lichte rand. De zigzaggende dubbele buitenste dwarslijn vormt in de vleugelpunt van de voorvleugel een kenmerkende schuine W. Het mannetje heeft sterk geveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 120 mm; lichaam helder geelachtig groen met bosjes zwarte borstelharen, die op de rug en flanken op wratten met hemelblauw geknopte uiteinden staan ingeplant; onder de spiracula loopt een witachtige lengtestreep; poten en anaalschild op segment dertien bruin; kop groen met een zwarte V-vormige tekening. De jonge rupsjes zijn zwart met rode wratten.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de nachtpauwoog (S. pavonia).

nachtpauwoog
Saturnia pavonia
SATURNIIDAE: Saturniinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-begin juli in één generatie. De vlinders komen op licht; vooral de mannetjes zijn ´s nachts vliegend rond straatlantaarns en andere lichtbronnen aan te treffen en doen vanwege hun fladderende vlucht en grote afmetingen vaak denken aan een vleermuis. De vlinders hebben geen roltong en kunnen dus geen voedsel opnemen. Overdag rusten ze in de struiken of op een muur.

Levenscyclus

Rups: juni-augustus. De soort overwintert als pop in een stevige papierachtige cocon in de vorm van een urn, meestal onderaan de stam van de waardplant. De eieren worden in kleine groepjes afgezet op een tak van de waardplant.

Waardplanten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder walnoot, appel, pruim, tamme kastanje, beuk, hazelaar en sleedoorn.

Habitat

Boomgaarden, parken, struwelen en andere bosachtige gebieden; heeft een voorkeur voor warme gebieden.

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een trekvlinder die slechts heel af en toe in het land wordt waargenomen. Het is onduidelijk of het gaat om zwervende exemplaren (waarschijnlijk uit de Balkan), verplaatste dieren of ontsnapte vlinders uit een kweek.

België

Zeer zeldzaam. Enkele oude meldingen uit Oost-Vlaanderen en Luxemburg.
Zowel voor Nederland als voor België geldt dat het onduidelijk is of het gaat om zwervende exemplaren, verplaatste dieren of ontsnapte vlinders uit een kweek.

Mondiaal

Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via heel Zuid-Europa naar het oosten tot Iran.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Great Peacock Moth
Franse naam
le Grand paon de nuit
Toelichting Nederlandse naam

Deze soort is groter dan de  nachtpauwoog. Voor verdere toelichting zie bij Saturnia pavonia.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Saturnia: Saturnus, Saturn was de oudste van de Romeinse goden en de namen Saturnius en Saturnia werden als titels meegegeven aan zijn zonen en dochters. Zowel Juno als Vesta was zo'n Saturnia; hier wordt de eerste bedoeld omdat de pauw via haar geheiligd was.
pyri: Pyri is het plantengeslacht peer, de voedselplant van de rups.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie nachtpauwogen (SATURNIIDAE)

nachtpauwoog
Saturnia pavonia

grote nachtpauwoog
Saturnia pyri

tauvlinder
Aglia tau

alle soorten uit deze familie