zwartgevlekte herfstuil Agrochola litura
Ga direct naar:
Basis
Familie
Zeldzaamheid
Een zwerver die verspreid over het land slechts heel af en toe wordt waargenomen.
Rode lijst
verdwenen
Levenswijze
Vliegtijd en gedrag
Juli-oktober in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken overrijpe bramen en bloemen van klimop.
Levenscyclus
Rups: april-juni. De rups, die vooral ´s nachts actief is, eet eerst van kruidachtige planten en later ook van bladeren van laaghangende takken van verschillende soorten loofbomen. De rups maakt een cocon in de grond en verpopt zich daarin ongeveer zes weken later. De soort overwintert als ei.
Verspreiding
Vliegtijd
Benaming
Engelse naam
Brown-spot Pinion
Duitse naam
Schwarzgefleckte Herbsteule
Franse naam
la Modeste , la Noctuelle liturée
Synoniemen
Orthosia litura
Meer
Toelichting Nederlandse naam
De herfstuilen vliegen in het najaar.
Zwarte vlekken bepalen de herkenbaarheid van deze soort. Zie ook bij 'toelichting wetenschappelijke naam'.
Toelichting wetenschappelijke naam
Agrochola: agros is een veld, de grondkleur en khole is bitterheid, gal, de kleur van gal: groen- of, zoals hier, geelachtig; naar de kleur van een aantal van deze soorten.
litura: litura is een veeg op een wassen schrijftablet, een smerige vlek. Wijzend op de vier zwarte vlekjes langs de vleugelvoorrand. Er wordt bedoeld dat deze vlekken uitwissen, onleesbaar maken wat eronder 'geschreven' staat.
Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)
Herkenning
Kenmerken vlinder
Voorvleugellengte: 14-17 mm. Kenmerkend zijn de intens zwarte vlekken op diverse plaatsen langs de voorrand van de voorvleugel, waarvan de L-vormige vlek aan de binnenkant van de golflijn het meest opvalt. De zwarte vlek in het wortelveld maakt deel uit van een onvolledige donkere dwarslijn. De voorvleugel is roodachtig bruin; soms donker purper- of grijsachtig bruin. Bij sommige exemplaren is het wortelveld en het daaraan grenzende deel van het middenveld duidelijk lichter van kleur.
Kenmerken rups
Tot 40 mm; lichaam grijsachtig groen of bruin met witte spikkels; over de rug een lichte middenstreep met donkergroene of bruine zomen en soms aan weerszijden een minder duidelijke lengtestreep; over de spiracula een witte lengtestreep, die aan de bovenrand een zwarte of donkerbruine zoom heeft en waaronder het lichaam geelachtig groen is; kop bruin met onduidelijke tekening.
Gelijkende soorten vlinder
Bij de variabele herfstuil (A. lychnidis) ontbreekt de onvolledige zwarte dwarslijn in het wortelveld en de vlekken langs de voorrand van de voorvleugel zijn donkerbruin of zwartachtig, maar nooit intens zwart. De niervlek is over het algemeen smaller en de ringvlek is kleiner en vaak langgerekt.
Verspreiding
Zeldzaamheid
Een zwerver die verspreid over het land slechts heel af en toe wordt waargenomen.
België
Zeldzaam in Luik, Luxemburg en Namen.
Mondiaal
Europa en Voor-Azië. Zuidelijk tot Zuid-Spanje, Sicilië, Griekenland, en Libanon. Naar het noorden tot Noord-Schotland, Midden-Noorwegen, Midden-Zweden en Zuid-Finland. Opgaven uit Marokko zijn i.v.m. verwisselingsgevaar met A. meridionalis (Staudinger, 1871) niet betrouwbaar.
Trends
Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
