gevlekte heispanner Dyscia fagaria

Een spanner van heiden, moerassen en veengebieden, die zowel in Nederland als in België zeer zeldzaam is, is de gevlekte heispanner.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Dyscia fagaria
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land slechts af en toe waargenomen, vooral op de Veluwe. RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-21 mm. Goed herkenbare soort. Vaste kenmerken zijn de twee gebogen donkere dwarslijnen op de voorvleugel en de daartussen gelegen vrij forse donkere middenstip. De buitenste dwarslijn loopt door over de achtervleugel, die soms ook een middenvlek heeft. Het mannetje is groter dan het vrouwtje. De voorvleugel van het mannetje heeft iets rondere vleugelpunten en de voorrand is enigszins naar binnen gebogen. De grondkleur kan variëren van lichtgrijs tot donkergrijs of bruingrijs; het vrouwtje is over het algemeen donkerder. De vleugels van het vrouwtje zijn vrij klein in verhouding tot het lichaam, wat er op kan duiden dat het vrouwtje minder vliegactief is dan het mannetje.

Gelijkende soorten rups

Gewone heispanner (Ematurgia atomaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

gewone heispanner
Ematurga atomaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-eind juni in één generatie. De mannetjes zonnen op stenen en kale stukjes grond en zijn overdag gemakkelijk te verstoren. Zowel de mannetjes als de vrouwtjes kunnen in het donker rustend op hei gevonden worden. Ze komen in kleine aantallen op licht.

Levenscyclus

Rups: juli-mei. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich in een cocon op de waardplant of in de strooisellaag.

Waardplanten

Diverse soorten hei.

Habitat

Heiden, moerassen en veengebieden, waarschijnlijk met een voorkeur voor korte grasvegetaties en afgebrande terreinen.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt verspreid over het land slechts af en toe waargenomen, vooral op de Veluwe. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. Slechts enkele vindplaatsen in de Antwerpse en Limburgse Kempen.

Mondiaal

Van Ierland tot het Amoer-gebied en in Zuidwest-Europa (Vendée, Zuid-Frankrijk, Midden-Spanje). Niet in boreale gebieden, niet in het zuidwesten van Midden-Europa en niet in Noordwest-Frankrijk. Ook niet in Zuid- en Zuidoost-Europa (Trusch & Erlacher, 2001).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Grey Scalloped Bar
Duitse naam
Dunkelstirniges Flechtenbärchen
Franse naam
la Fidonie des bruyères
Synoniemen
Scodiona fagaria, Synopsia fagaria, Scodiona belgaria, Scodiona belgiaria, Scodiona favillacearia
Toelichting Nederlandse naam

De waardplanten van deze spannersoort zijn heidesoorten en het uiterlijk van de vlinder is min of meer gevlekt.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Dyscia: duo, du- is twee en scia is een schaduw, wijzend op de twee subterminale donkere vlekken op de voorvleugel.
fagaria: Fagus is het plantengeslacht berk; de rups leeft echter op heide.

Auteursnaam en jaartal
(Thunberg, 1784)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

ratelaarspanner
Perizoma albulata

herculesje
Selenia dentaria

vals witje
Siona lineata

tijmstipspanner
Scopula decorata

peper-en-zoutvlinder
Biston betularia

oranje iepentakvlinder
Angerona prunaria

alle soorten uit deze familie