heide-schaaruil Papestra biren

Familie: uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie: Hadeninae / Papestra biren
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. Van deze soort zijn slechts enkele waarnemingen bekend. De laatste waarneming dateert uit 2000 in Gelderland.
Rode lijst: verdwenen

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 15-18 mm. De voorvleugel is vrij smal en heeft een asgrijze marmering op een licht- tot donkergrijze ondergrond. Kenmerkend zijn de grote witachtige niervlek en ringvlek en de zwarte pijlvlekken in de golflijn. De tapvlek is licht gekleurd en vrij rond.
Gelijkende soorten vlinder: Bij de gevlekte pijluil (Pachetra sagittigera) is de tapvlek donker gekleurd en meer langgerekt.; gevlekte pijluil
Pachetra sagittigera
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag: Begin mei-eind juni in één generatie. De vlinders komen op licht en bezoeken bloemen. Overdag kunnen ze rustend op boomstammen of stenen worden aangetroffen; een enkele keer zijn ze ook overdag actief.
Levenscyclus: Rups: juni-september. De rups foerageert vooral ´s nachts. De soort overwintert als pop in een stevige cocon in de grond.
Waardplanten: Diverse kruidachtige planten, struiken en loofbomen, waaronder wilg, struikhei, bosbes, monnikskap, gentiaan, moerasspirea en wilde gagel.
Habitat: Vooral natte heiden.; natte heiden

Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. Van deze soort zijn slechts enkele waarnemingen bekend. De laatste waarneming dateert uit 2000 in Gelderland.
België: Zeer zeldzaam. Beperkt tot de veengebieden van de Hoge Ardennen in Luik en Luxemburg. Lokaal algemeen.
Mondiaal: Noord-Spanje (de Pyreneeën) en via heel Europa tot Oost-Azië (Japan). In het noorden tot de poolcirkel, in het oosten tot Noord-Amerika. In het zuiden het noordelijke Middellandse Zeegebied, de Zwarte Zee, het Midden-aziatische gebergte en nog verder zuidelijk tot Kasmier.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Glaucous Shears

Duitse naam

Moorwald-Blättereule

Franse naam

la Noctuelle glauque

Synoniemen

Papestra glauca, Mamestra glauca, Lacanobia glauca

Toelichting Nederlandse naam

Dit is een soort van natte heidegebieden.
De ronde en de niervlek zijn min of meer gespleten hetgeen aan een schaartje zou doen denken.
Ook in de Engelse soortnaam is de schaar opgenomen.
Zie ook 'toelichting wetenschappelijke naam'.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Papestra: papestra heeft een afleiding die analoog is met die van Mamestra. Spuler veronderstelde foutief dat mamestra kwam van het Griekse woord voor mama en Sukharreva was het met hem eens en redeneerde dat papestra dan kwam van het Griekse woord voor papa.
biren: bi- is twee en renes is de nier. Zowel de ronde als de niervlek hebben de vorm van een nier.

Auteursnaam en jaartal