oranje wortelboorder Triodia sylvina

De voorvleugels van het mannetje van de oranje wortelboorder zijn oranjebruin met twee crème diagonale lijnen.
Familie
wortelboorders (HEPIALIDAE)
Onderfamilie
Hepialinae / Triodia sylvina
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; lokaal soms talrijk.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: ♂ 12-18 mm, ♀ 15-26 mm. Het mannetje heeft een kenmerkende oranjebruine voorvleugel, met twee donkergerande witachtige diagonale lijnen die een omgekeerde V vormen (de lijnen raken elkaar echter niet). Deze lijnen zijn nogal smal, tamelijk recht en ononderbroken. Het vrouwtje is iets groter en minder contrastrijk gekleurd dan het mannetje. De grootte is zeer variabel.

Kenmerken rups

25-30 mm. Het lijf glimt en is vieswit; de kop is oranjebruin en de platen zijn een fractie lichter dan de kop; de stigma’s zijn donkerbruin.

Gelijkende soorten vlinder

Het minder contrastrijk gekleurde vrouwtje lijkt soms op de blekere vorm van de gemarmerde wortelboorder (Korscheltellus fusconebulosa); deze laatste heeft echter een witte vlek op de vleugelwortel en in het midden van de voorvleugel en bovendien geblokte franje. Zie ook de slawortelboorder (Pharmacis lupulina).

gemarmerde wortelboorder
Korscheltellus fusconebulosa
HEPIALIDAE: Hepialinae

slawortelboorder
Pharmacis lupulina
HEPIALIDAE: Hepialinae

Gelijkende soorten rups

Slawortelboorder (Pharmacis lupulina), gemarmerde wortelboorder (Korscheltellus fusconebulosa), heidewortelboorder (Phymatopus hecta) en
hopwortelboorder (Hepialus humuli).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

gemarmerde wortelboorder
Korscheltellus fusconebulosa
HEPIALIDAE: Hepialinae

slawortelboorder
Pharmacis lupulina
HEPIALIDAE: Hepialinae

hopwortelboorder
Hepialus humuli
HEPIALIDAE: Hepialinae

heidewortelboorder
Phymatopus hecta
HEPIALIDAE: Hepialinae

Vliegtijd en gedrag

Half juli-begin september in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de vroege schemering en komen goed op licht; ze worden ook vaak aangetrokken door stadsverlichting.

Levenscyclus

Rups: september-juni. De rups, die onder de grond leeft en zich voedt met wortels en (ondergrondse) stengeldelen, overwintert tweemaal en verpopt zich in de grond.

Waardplanten

Diverse kruidachtige planten, waaronder zuring, paardenbloem en adelaarsvaren; waarschijnlijk ook grassen.

Habitat

Wegbermen, bosranden, ruige graslanden en tuinen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor; lokaal soms talrijk.

België

Algemeen in het hele land. Lokaal soms talrijk.

Mondiaal

Van Portugal tot Klein-Azië en van Zuid-Scandinavië tot Sicilië en Griekenland. Ook in Engeland, maar niet op Corsica, Sardinië en Kreta.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Orange Swift
Duitse naam
Ampfer-Wurzelbohrer
Franse naam
la Sylvine
Oud Nederlandse naam
zuringwortelboorder
Synoniemen
Hepialus sylvina, Hepialus sylvinus, Hepialus hamma
Toelichting Nederlandse naam

De rups van een wortelboorder boort gangen in de wortels van de waardplant.
De grondkleur van de vleugels is oranje. In Engeland orange swift.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

sylvina: sylvinus is een afwijkende spelling van sylvanus (silvanus); dit betekent: deeluitmakend van bos, het leefgebied van de soort hoewel deze vlinder niet uitsluitend in bossen voorkomt.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1761)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie wortelboorders (HEPIALIDAE)

hopwortelboorder
Hepialus humuli

oranje wortelboorder
Triodia sylvina

gemarmerde wortelboorder
Korscheltellus fusconebulosa

slawortelboorder
Pharmacis lupulina

heidewortelboorder
Phymatopus hecta

alle soorten uit deze familie