variabele worteluil Euxoa cursoria

Voorvleugellengte: 14-18 mm. Een zeer variabele soort. De grondkleur van de voorvleugel varieert van strokleurig met wit tot donkergrijs met bruin; vaak is er een zandkleurige tint aanwezig. De voorvleugel heeft meestal een lichte strook langs de voorrand met daarnaast een donker, soms zwart wigvormig vlak dat vaak begrensd wordt door een wit bestoven ader. Tussen de grote vervormde niervlek en de achterrand van de vleugel is een vage band zichtbaar.

De graanworteluil (E. tritici) heeft vaak, en de bonte worteluil (Agrotis vestigialis) heeft altijd, opvallende pijlvlekken in het zoomveld. De rookkleurige worteluil (E. nigricans) is over het algemeen donkerder en mist de wit bestoven ader op de voorvleugel. De duinworteluil (Agrotis ripae) heeft de vleugels in rusthouding minder over elkaar gevouwen en heeft een kleinere niervlek.

Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Half juni-eind september in één generatie. De vlinders zitten overdag tussen de vegetatie verscholen en bezoeken ´s nachts helmgras en bloemen van onder andere kruiskruid en struikhei. Ze komen op smeer en op licht.

Rups: september-juni. De rupsen foerageren ´s nachts en verbergen zich overdag in de grond vlak bij de waardplant. De verpopping vindt plaats in een ovale cocon diep in de grond. De soort overwintert als jonge rups.

Diverse planten en grassen, waaronder zeepostelein, zeewolfsmelk, vroege haver, kluwenhoornbloem, veldhondstong en diverse soorten viooltje.

Vooral duinen; ook graslanden.

Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de kustprovincies en dan met name in de duinen; lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.

Zeldzaam, maar lokaal vrij algemeen aan de kust; vroeger ook langs de Schelde in Oost-Vlaanderen en Antwerpen, maar daar recent niet meer gezien. Ontbreekt in Wallonië.

Heeft in Europa een voorkeur voor de kustgebieden, maar vliegt in het oostelijk deel van het verspreidingsgebied in het binnenland. Verbreid in noordelijk Midden-Europa vanaf Ierland en Engeland in een brede band van Noord-Frankrijk tot aan Midden-Noorwegen oostwaarts via voormalig Rusland tot aan Centraal-Siberië, Mongolië en Tibet. Ook bekend van Afghanistan.

De Agrotis- en Euxoa-soorten werden samengevoegd onder de groepsnaam worteluil. De rupsen hebben een relatie met plantenwortels.
Deze worteluil is zeer variabel en dus soms moeilijk op naam te brengen.

Meer over Nederlandse namen

Euxoa: euxoos is goed gepoetst; dit zou naar de achtervleugel verwijzen.
cursoria: cursorius is behorend bij een wedstrijdbaan. Wedstrijden werden gehouden in een arena (arena is zand) en dat verschaft wellicht een zijdelings verband op met zandduinen, het habitat van deze soort.