Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de kustprovincies en dan met name in de duinen; lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.
Voorvleugellengte: 14-18 mm. Een zeer variabele soort. De grondkleur van de voorvleugel varieert van strokleurig met wit tot donkergrijs met bruin; vaak is er een zandkleurige tint aanwezig. De voorvleugel heeft meestal een lichte strook langs de voorrand met daarnaast een donker, soms zwart wigvormig vlak dat vaak begrensd wordt door een wit bestoven ader. Tussen de grote vervormde niervlek en de achterrand van de vleugel is een vage band zichtbaar.
De graanworteluil (E. tritici) heeft vaak, en de bonte worteluil (Agrotis vestigialis) heeft altijd, opvallende pijlvlekken in het zoomveld. De rookkleurige worteluil (E. nigricans) is over het algemeen donkerder en mist de wit bestoven ader op de voorvleugel. De duinworteluil (Agrotis ripae) heeft de vleugels in rusthouding minder over elkaar gevouwen en heeft een kleinere niervlek.
duinworteluil
Agrotis ripae
NOCTUIDAE: Noctuinae
bonte worteluil
Agrotis vestigialis
NOCTUIDAE: Noctuinae
graanworteluil
Euxoa tritici
NOCTUIDAE: Noctuinae
rookkleurige worteluil
Euxoa nigricans
NOCTUIDAE: Noctuinae
Zwartvlakworteluil (Euxoa obelisca), graanworteluil (Euxoa tritici), rookkleurige worteluil (Euxoa nigricans), witvlekworteluil (Euxoa lidia), grijze worteluil (Agrotis cinerea), bonte worteluil (Agrotis vestigialis), puta-uil (Agrotis puta), gewone velduil (Agrotis segetum), grote worteluil (Agrotis ipsilon), geoogde worteluil (Agrotis clavis), duinworteluil (Agrotis ripae) en gewone worteluil (Agrotis exclamationis).
Let op: de rupsen van de Euxoa- en de Agrotis-soorten zijn erg moeilijk uit elkaar te houden.
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).
zwartvlakworteluil
Euxoa obelisca
NOCTUIDAE: Noctuinae
graanworteluil
Euxoa tritici
NOCTUIDAE: Noctuinae
rookkleurige worteluil
Euxoa nigricans
NOCTUIDAE: Noctuinae
witvlekworteluil
Euxoa lidia
NOCTUIDAE: Noctuinae
grijze worteluil
Agrotis cinerea
NOCTUIDAE: Noctuinae
bonte worteluil
Agrotis vestigialis
NOCTUIDAE: Noctuinae
duinworteluil
Agrotis ripae
NOCTUIDAE: Noctuinae
geoogde worteluil
Agrotis clavis
NOCTUIDAE: Noctuinae
grote worteluil
Agrotis ipsilon
NOCTUIDAE: Noctuinae
gewone velduil
Agrotis segetum
NOCTUIDAE: Noctuinae
gewone worteluil
Agrotis exclamationis
NOCTUIDAE: Noctuinae
puta-uil
Agrotis puta
NOCTUIDAE: Noctuinae
Half juni-eind september in één generatie. De vlinders zitten overdag tussen de vegetatie verscholen en bezoeken ´s nachts helmgras en bloemen van onder andere kruiskruid en struikhei. Ze komen op smeer en op licht.
Rups: september-juni. De rupsen foerageren ´s nachts en verbergen zich overdag in de grond vlak bij de waardplant. De verpopping vindt plaats in een ovale cocon diep in de grond. De soort overwintert als jonge rups.
Diverse planten en grassen, waaronder zeepostelein, zeewolfsmelk, vroege haver, kluwenhoornbloem, veldhondstong en diverse soorten viooltje.
Vooral duinen; ook graslanden.
Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de kustprovincies en dan met name in de duinen; lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.
Zeldzaam, maar lokaal vrij algemeen aan de kust; vroeger ook langs de Schelde in Oost-Vlaanderen en Antwerpen, maar daar recent niet meer gezien. Ontbreekt in Wallonië.
Heeft in Europa een voorkeur voor de kustgebieden, maar vliegt in het oostelijk deel van het verspreidingsgebied in het binnenland. Verbreid in noordelijk Midden-Europa vanaf Ierland en Engeland in een brede band van Noord-Frankrijk tot aan Midden-Noorwegen oostwaarts via voormalig Rusland tot aan Centraal-Siberië, Mongolië en Tibet. Ook bekend van Afghanistan.
De Agrotis- en Euxoa-soorten werden samengevoegd onder de groepsnaam worteluil. De rupsen hebben een relatie met plantenwortels.
Deze worteluil is zeer variabel en dus soms moeilijk op naam te brengen.
Euxoa: euxoos is goed gepoetst; dit zou naar de achtervleugel verwijzen.
cursoria: cursorius is behorend bij een wedstrijdbaan. Wedstrijden werden gehouden in een arena (arena is zand) en dat verschaft wellicht een zijdelings verband op met zandduinen, het habitat van deze soort.
Actualiteiten
Ontdek meerBlijf op de hoogte
Ontvang vlindernieuwsWord donateur
Steun De Vlinderstichting
slanke groenuil
Actebia praecox
zuidelijke kamperfoelie-uil
Calliergis ramosa
stippelrietboorder
Protarchanara brevilinea
hoogveenaarduil
Coenophila subrosea
bonte marmeruil
Deltote deceptoria
getekende walstro-uil
Chersotis multangula