witte eenstaart Cilix glaucata

Het teken op de voorvleugels van de witte eenstaart lijkt wat op een Chinees karakter.
Familie
eenstaartjes (DREPANIDAE)
Onderfamilie
Drepaninae / Cilix glaucata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Kan op de vliegplaats soms talrijk zijn. Komt vooral voor langs de kust, rond Nijmegen en in Limburg, maar ook elders wordt de soort af en toe waargenomen. RL: bedreigd.

Rode lijst
bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-13 mm. Dit opvallende eenstaartje houdt in rust de vleugels steil omhoog samengevouwen tegen het lichaam en lijkt dan net een vogelpoepje. Langs de binnenrand van de witte voorvleugel ligt een zwarte vlek met daarnaast een kleiner geel vlekje. In de voornamelijk grijze vlek midden op de vleugel bevindt zich een witte tekening waaraan deze soort zijn Engelse naam ‘Chinese character’ ontleent. De soort is weinig variabel, maar de eerste generatie is meestal wat sterker getekend dan de tweede.

Kenmerken rups

Tot 12 mm; plomp in het midden, abrupt versmald naar de kop en geleidelijk naar de zwartgespikkelde staart; lichaam roodachtig bruin, fijn getekend met een netwerk van donkerbruine of zwartachtige streepjes; over de rug een donkerbruine middenstreep, die naar de staart in een brede bleek witachtig bruine band overgaat; segment twee en drie gezwollen, elk met twee kleine puntige wratjes op de rugzijde; kop lichtbruin met zwartachtige vlekjes.

Vliegtijd en gedrag

Eind april-begin september in twee of drie generaties. De vlinders worden overdag soms rustend in de vegetatie aan-getroffen. Ze zijn ´s nachts actief en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: mei-begin oktober. De soort overwintert als pop in een cocon tussen bladeren, aan de bast of in de strooisellaag.

Waardplanten

Vooral sleedoorn en meidoorn; ook diverse fruitbomen.

Habitat

Struwelen, open bossen en duinen; soms ook tuinen.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Kan op de vliegplaats soms talrijk zijn. Komt vooral voor langs de kust, rond Nijmegen en in Limburg, maar ook elders wordt de soort af en toe waargenomen. RL: bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen; nagenoeg beperkt tot de kust, Zuid-West-Vlaanderen en enkele locaties in Oost-Vlaanderen; elders verdwenen in het binnenland. In Wallonië vrij zeldzaam, wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas, met name in Luxemburg en Namen.

Mondiaal

Van Noord-Afrika via West-Europa inclusief Engeland en Ierland, Midden- en Zuid-Europa, Zuid-Scandinavië, Klein- en Voor-Azië naar Rusland en China tot aan de Himalaya. Staudinger & Rebel (1901), Strand in Seitz (1911) en Skou (1986) geven ook Noord-Amerika op.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Chinese Character
Duitse naam
Silberspinnerchen
Franse naam
la Petite épine
Oud Nederlandse naam
chinese letter, zilverspinnertje
Synoniemen
Cilix spinula
Toelichting Nederlandse naam

De rupsen van de Drepaninae hebben een puntvormig uiteinde: het eenstaartje.
De grondkleur van de vlinder is wit, opmerkelijk vergeleken met de andere eenstaartjes.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Cilix: cilix is een inwoner van Cilicia in het zuidwesten van Klein Azië. Meer waarschijnlijk wordt bedoeld Cilix de zoon van Agenor, koning van Phoenicië, die de mythologische stamvader was van de Cilicianen. Hiervoor is geen enthomologische verklaring. Spuler leidt het af uit het woord killix (hij maakt echter een spelfout) hetgeen os met gekromde horens betekent en dat zou slaan op het tekentje op de voorvleugel.
glaucata: glaucus is blauwachtig grijs en -ata is een woorduitgang. Dit slaat op de metaalblauwe schubben op de bruinkleurige dorsale vlek.

Auteursnaam en jaartal
(Scopoli, 1763)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie eenstaartjes (DREPANIDAE)

linde-eenstaart
Sabra harpagula

orvlinder
Tethea or

witte eenstaart
Cilix glaucata

gele eenstaart
Watsonalla binaria

berken-orvlinder
Tetheella fluctuosa

peppel-orvlinder
Tethea ocularis

alle soorten uit deze familie