heide-oogspanner Charissa obscurata

De kleur van de heide-oogspanner is variabel en is vaak aangepast aan de grondsoort van de vliegplaats.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Charissa obscurata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt zeer verspreid over het land waargenomen, vooral op de zandgronden. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst
ernstig bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Deze spanner is variabel van kleur, maar vrij constant van tekening. De kleur is vaak aangepast aan de grondsoort van de vliegplaats en varieert van licht bruingrijs tot bijna zwart. Op de voorvleugel bevinden zich twee getande dwarslijnen met daartussen een ringvormige vlek; bij sommige kleurvarianten vallen deze kenmerken echter niet zo goed op. Het laatste geldt ook voor de getande dwarslijn en de middenvlek op de achtervleugel.

Kenmerken rups

Tot 20 mm; ruwe huid; lichaam grijsachtig bruin met purperen of groene zweem, soms met witte stippen en een rij bleke, driehoekige vlekken over de rug; op de rugzijde van segment twaalf een paar zwartgerande, witachtige wratten; kop grijsachtig bruin

Vliegtijd en gedrag

Half juli-begin september in één generatie. De vlinders vliegen in de schemering en bezoeken bloemen, onder andere van distels. Ze komen ook op licht.

Levenscyclus

Rups: september-mei. De soort overwintert als jonge rups onder aan de waardplant en verpopt zich in de strooisellaag of in de grond.

Waardplanten

Diverse planten, met een voorkeur voor struikhei.

Habitat

Vooral heiden en kalkgraslanden.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Wordt zeer verspreid over het land waargenomen, vooral op de zandgronden. RL: ernstig bedreigd.

België

Zeer zeldzaam. Vroeger bekend uit de Antwerpse en Limburgse Kempen, maar daar verdwenen. In Wallonië zeer lokaal in Luik, Luxemburg en Namen.

Mondiaal

In heel Europa en Klein-Azië. Niet in het hoge noorden en ook niet op een paar eilanden van de Middellandse Zee (Corsica, Kreta). In het oosten van de Koerilen via het Europese deel van Rusland naar de Kaukasus tot Armenië en Azerbaidzjan.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Annulet
Duitse naam
Trockenrasen-Steinspanner
Franse naam
le Gnophos obscur
Oud Nederlandse naam
donkere boomspanner
Synoniemen
Gnophos obscurata, Gnophos obscuratus, Charissa obscuraria, Gnophos obscuraria, Lycognophos obscuraria
Toelichting Nederlandse naam

Oogspanners hebben alle een meer of minder duidelijk oog op de voorvleugels. Struikheide is de voornaamste waardplant van deze oogspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

obscurata: obscurus is donker, verwijzend naar sommige donkere vormen van deze soort.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

fraaie walstrospanner
Lampropteryx suffumata

oranje bruinbandspanner
Cidaria fulvata

ligusterblokspanner
Trichopteryx polycommata

gelijnde bruinbandspanner
Scotopteryx coarctaria

gespikkelde korstmosspanner
Fagivorina arenaria

vroege walstrospanner
Colostygia multistrigaria

alle soorten uit deze familie