peper-en-zoutvlinder Biston betularia

Naast de normale zwart met witte vorm van de peper-en-zoutvlinder komen ook bijna geheel zwarte exemplaren voor.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Biston betularia
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het land voor.
RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 22-28 mm. De normale vorm van deze soort heeft een karakteristieke zwart met witte peper-en-zouttekening. Daarnaast komen ook bijna geheel zwarte exemplaren voor en een vrij donkere tussenvorm.

Kenmerken rups

Tot 60 mm; lichaam purperachtig bruin, bruinachtig groen of groen met een purperen middenstreep over de rug; segment acht met een paar opvallende knobbelachtige uitwassen; kop bruin, diep ingesneden.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de vroege spanner (B. strataria).

vroege spanner
Biston strataria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Gelijkende soorten rups

Vroege spanner (Biston strataria).
N.B.: let bij deze twee soorten ook vooral op de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen.

vroege spanner
Biston strataria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-half augustus in één generatie. Rustende vlinders worden zelden aangetroffen. De vlinders komen op licht, soms meerdere exemplaren tegelijk.

Levenscyclus

Rups: juli-begin oktober. De soort overwintert als pop in de grond.

Waardplanten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder berk, eik, populier, roos en ook bijvoet.

Habitat

Bossen, struwelen, parken en tuinen, ook in stedelijke omgeving.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het land voor.
RL: gevoelig.

België

Algemeen in het hele land.

Mondiaal

Eenzelfde verspreiding als strataria. Van het Iberisch Schiereiland via heel Europa tot Oost-Azië (hier meerdere ondersoorten evenals in) Centraal-Azië en Trans-Kaukasië. Zuid-Noord: het Middellandse Zeegebied en Klein-Azië tot Midden-Scandinavië. Ook in Noord-Amerika.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Peppered Moth
Duitse naam
Birken-Dickleibspanner, Birkenspanner
Franse naam
la Phalène du bouleau , la Phalène poivrée
Oud Nederlandse naam
berkenspanner, metertorenkop, zwartgesprenkelde vlinder
Synoniemen
Amphidasis betularia, Biston betularius
Toelichting Nederlandse naam

Peper-en-zoutvlinder is een al lang bestaande naam. Kleur en tekening zijn een mengelmoes van bruin, wit, grijs en zwart.
Ongetwijfeld is ook de Engelse naam is hierop gebaseerd.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Biston: Biston is een zoon van Mars en de stamvader van de Bistonen, een stam die met Bacchus in verband stond.
betularia: Betula is het plantengenus berk, een van de waardplanten, ook volgens Linnaeus.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

moerasstipspanner
Scopula corrivalaria

ogentroostdwergspanner
Eupithecia laquaearia

geel spannertje
Hydrelia flammeolaria

satijnstipspanner
Idaea subsericeata

grote voorjaarsspanner
Agriopis marginaria

varenspanner
Petrophora chlorosata

alle soorten uit deze familie