bruine heispanner Selidosema brunnearia

De zeldzame bruine heispanner heeft struikhei, brem, zuring en rolklaver als waardplant.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Ennominae / Selidosema brunnearia
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Zeldzaam. Komt vooral voor in de duinen van Noord-Holland en op de Waddeneilanden; in de duinen en op de zandgronden in het binnenland schaars en verspreid. In de rest van het land komt deze soort niet voor. RL: bedreigd.
Rode lijst: bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 16-22 mm. Een bruingrijze spanner met langs alle vleugels een donkerbruine zoom. Verse vlinders hebben een purperachtige tint. Op de voorvleugel bevinden zich aan de voorrand drie zeer donkerbruine vlekken, waarvan de middelste overgaat in een smalle donkerbruine dwarslijn die steeds vager wordt. Het mannetje heeft geveerde antennen. Het vrouwtje is kleiner en bruiner.

Vliegtijd en gedrag: Half juli-eind augustus in één generatie. De vlinders worden gemakkelijk uit de hei of van kale open plekjes opgejaagd, ook bij bewolkt weer. Ze vliegen vanaf de schemering en komen meestal in kleine aantallen op licht.
Levenscyclus: Rups: september-juni. De soort overwintert als jonge rups op de waardplant en verpopt zich in een cocon op of in de grond.
Waardplanten: Struikhei, brem, zuring, bosbes en rolklaver.
Habitat: Duinen, heiden en (kalk)graslanden.; duinen

heiden

kalkgraslanden

Zeldzaamheid: Zeldzaam. Komt vooral voor in de duinen van Noord-Holland en op de Waddeneilanden; in de duinen en op de zandgronden in het binnenland schaars en verspreid. In de rest van het land komt deze soort niet voor. RL: bedreigd.
België: Zeer zeldzaam. Vroeger bekend uit de Limburgse Kempen, maar na 1980 niet meer gezien.
Mondiaal: Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via Sicilië en Italië tot de Balkan en van West-Europa tot Polen en Hongarije en als ssp. scandinaviarium (Staudinger, 1901) ook in Noord-Europa.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Bordered Grey

Duitse naam

Purpurgrauer Heide-Tagspanner

Oud Nederlandse naam

grijze heispanner

Synoniemen

Selidosema ericetaria, Selidosema plumaria, Fidonia plumaria

Toelichting Nederlandse naam

Dit is een spannersoort van heidegebieden en de kleur van de vlinder is overwegend bruin.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Selidosema: delis, selidos is het gangpad tussen twee banken, de banken zelf, een rij stoelen in een theater, een bladzijde vol lijnen en sema is een kenteken, dit geeft een gevoel van een brede rij of een brede band; hier betrekking hebbend op de brede donkere band langs de achterranden. Een andere niet Nederlandse soort die Hübner ook in dit genus onderbracht is S. taeniolaria, taeniola is een smalle band.
brunnearia: brunus is bruin, naar de grondkleur van deze soort.

Auteursnaam en jaartal