sparspanner Thera variata

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Larentiinae / Thera variata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (moeilijk tot zeer moeilijk te determineren)
Zeldzaamheid: Zeldzaam. Doordat met deze soort veel determinatiefouten worden gemaakt (vooral verwarring met de schijn-sparspanner (T. britannica)) is de verspreiding niet goed bekend. De sparspanner is tot nu toe uitsluitend met zekerheid uit het noordoosten van Nederland bekend. RL: bedreigd.
Rode lijst: bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Deze soort is op grond van vleugelkenmerken niet te onderscheiden van de schijn-sparspanner (T. britannica). Het enige onderscheid is te zien (bij 20x vergroting) in de antennen van het mannetje: bij de schijn-sparspanner zijn deze duidelijk gezaagd en dik, terwijl ze bij de sparspanner ongezaagd en dun zijn. Vrouwtjes zijn alleen van elkaar te onderscheiden met behulp van genitaliënonderzoek. Een ander betrouwbaar kenmerk is nog niet gevonden.
Gelijkende soorten vlinder: Zie de schijn-sparspanner (T. britannica), de naaldboomspanner (T. obeliscata) en de witte sparspanner (T. vetustata).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties van vleugeltekening en antennen tussen T. obeliscata, T. britannica en T. variata.

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen T. variata en T. juniperata.; schijn-sparspanner
Thera britannica
GEOMETRIDAE: Larentiinae

naaldboomspanner
Thera obeliscata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

witte sparspanner
Thera vetustata
GEOMETRIDAE: Larentiinae
Gelijkende soorten rups: Hoekbanddennenspanner (Pennithera firmata), schijn-sparspanner (Thera britannica), naaldboomspanner (Thera obeliscata), jeneverbesspanner (Thera juniperata), streepjesdwergspanner (Eupithecia intricata), lariksdwergspanner (Eupithecia lariciata), dennenspanner (Bupalus piniaria), dennenbandspanner (Pungeleria capreolaria), lariksspanner (Macaria signaria) en gerimpelde spanner (Macaria liturata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; jeneverbesspanner
Thera juniperata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

hoekbanddennenspanner
Pennithera firmata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

schijn-sparspanner
Thera britannica
GEOMETRIDAE: Larentiinae

lariksspanner
Macaria signaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

lariksdwergspanner
Eupithecia lariciata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

dennenbandspanner
Pungeleria capreolaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

dennenspanner
Bupalus piniaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

gerimpelde spanner
Macaria liturata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

streepjesdwergspanner
Eupithecia intricata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

naaldboomspanner
Thera obeliscata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag: Begin mei-eind oktober in twee generaties. De vlinders komen op licht en zijn overdag rustend op boomstammen en -takken te vinden.
Levenscyclus: Rups: juni-juli en september-april. De soort overwintert als rups. De rupsen leven op de twijgen van de waardplant. De verpopping vindt plaats in een licht spinsel tussen de naalden van de waardplant; dit kunnen zowel naalden in de boom zijn als naalden die op de grond gevallen zijn.
Waardplanten: Diverse soorten spar, zilverspar en den. Waarschijnlijk is de belangrijkste waardplant fijnspar.
Habitat: Vooral naaldbossen en gemengde bossen; ook parken en tuinen.; gemengde bossen

naaldbossen

parken

tuinen

Zeldzaamheid: Zeldzaam. Doordat met deze soort veel determinatiefouten worden gemaakt (vooral verwarring met de schijn-sparspanner (T. britannica)) is de verspreiding niet goed bekend. De sparspanner is tot nu toe uitsluitend met zekerheid uit het noordoosten van Nederland bekend. RL: bedreigd.
België: Status onvoldoende gekend wegens verwarring met gelijkende soorten. Met zekerheid recent vastgesteld van Oost-Vlaanderen tot Limburg. In Wallonië wellicht vrij algemeen.
Mondiaal: Bekend uit alle Europese landen met uitzondering van de Britse eilanden en de grote eilanden in de Middellandse Zee. Door de grensproblemen met de sterk gelijkende T. britannica is voor de werkelijke verspreiding nog nader onderzoek nodig.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Duitse naam

Veränderlicher Nadelholzspanner

Franse naam

la Cidarie variée

Synoniemen

Larentia variata, Cidaria variata

Toelichting Nederlandse naam

De spar is een van de naaldboomsoorten waar de rups van deze soort op is te vinden.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Thera:Thera is een eiland in de Egeïsche Zee; verdere uitleg is niet te geven.
variata: variatus is veelkleurig, bont; naar het levendige vleugelpatroon.

Auteursnaam en jaartal