hoekstipvlinder Orgyia recens

Het vrouwtje van de zeer zeldzame hoekstipvlinder heeft zeer kleine vleugelstompjes en een dik gezwollen lichaam.
Familie
spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie
Lymantriinae / Orgyia recens
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Kan verspreid over het land worden waargenomen. RL: ernstig bedreigd.

Rode lijst
ernstig bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: ♂ 13-17 mm. De voorvleugel heeft een chocoladebruine grondkleur met daarop een patroon van vlekken en lijnen in verschillende kleuren. Kenmerkend zijn de witte en oranjebruine vlekken in de vleugelpunt. Opvallend zijn de witte vlekken in de binnenrandhoek. Het vrouwtje heeft zeer kleine vleugelstompjes en een dik gezwollen donkergrijs lichaam, dat zacht behaard is. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam zwart, bedekt met witachtige haarborstels, die op kleine wratjes staan ingeplant; de segmenten vier tot zeven elk met een opvallende bruiine tot roodachtig bruine haarborstel op het midden van de rug; segment een met een paar naar voren wijzende borstels van lange, gepluimde zwarte haren en segment elf met een identieke haarborstel, die op het midden van de rug staat en naar achteren wijst; over de rug een dubbele rij oranje-rode vlekken en over de flanken een brede rode lengtestreep; kop zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Mannetjes van de witvlakvlinder (O. antiqua) en van de heidewitvlakvlinder (O. antiquoides) missen de witte en oranjebruine vlekken in de vleugelpunt; het lichaam van het vrouwtje van deze beide soorten is korter behaard en lichter van kleur.

heidewitvlakvlinder
Orgyia antiquoides
EREBIDAE: Lymantriinae

witvlakvlinder
Orgyia antiqua
EREBIDAE: Lymantriinae

Gelijkende soorten rups

Witvlakvlinder (Orgyia antiqua), heidewitvlakvlinder (Orgyia antiquoides) en moerasspinner (Laelia coenosa).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

witvlakvlinder
Orgyia antiqua
EREBIDAE: Lymantriinae

heidewitvlakvlinder
Orgyia antiquoides
EREBIDAE: Lymantriinae

moerasspinner
Laelia coenosa
EREBIDAE: Lymantriinae

Vliegtijd en gedrag

Eind mei-oktober in twee generaties; de tweede generatie is partieel. De mannetjes vliegen overdag in een schichtige zigzagvlucht. De vrouwtjes kunnen zich niet verplaatsen en blijven op hun cocon zitten.

Levenscyclus

Rups: augustus-mei. De soort overwintert als rups tussen bladeren op de waardplant, waar ook de cocon voor de verpopping gevormd wordt. Het vrouwtje zet de eieren af op haar eigen cocon.

Waardplanten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder meidoorn, bosbes, eik en wilg.

Habitat

Natte heiden, vochtige bossen en moerassen.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Kan verspreid over het land worden waargenomen. RL: ernstig bedreigd.

België

Verdwenen. Vroeger gekend uit zeven provincies, maar na 1980 niet meer in België waargenomen.

Mondiaal

Van het noorden van het Iberisch schiereiland oostwaarts via West- en Midden-Europa, inclusief Zuid-Engeland, via de gematigde zone tot Oost-Azië (Japan). Naar het noorden tot Zuid-Scandinavië en naar het zuiden tot aan de Middellandse Zee.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Scarce Vapourer
Duitse naam
Eckfleck-Bürstenspinner
Franse naam
la Soucieuse
Oud Nederlandse naam
donkere witvlak
Synoniemen
Orgyia gonostigma
Toelichting Nederlandse naam

Hoekstipvlinder is een al lang bestaande naam en wordt al gebruikt door Ter Haar in 'Onze vlinders'.
Het mannetje van deze soort heeft een paar opmerkelijke vlekken of stippen in de hoeken van de voorvleugel.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Orgyia: orguia is strict genomen het bereik van uitgestrekte armen, een basisgrootheid; hier worden de uitgestrekte armen zelf bedoeld, naar de houding van de rustende vlinder, met de voorpoten naar voren uitgestrekt.
recens: recens is jong, recent; dit benadrukt de grote verwantschap met O. antiqua, maar is er toch van te onderscheiden.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1819)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spinneruilen (EREBIDAE)

donsvlinder
Euproctis similis

rood weeskind
Catocala nupta

stippelsnuituil
Macrochilo cribrumalis

bruine sikkeluil
Laspeyria flexula

maansnuituil
Zanclognatha lunalis

gele snuituil
Paracolax tristalis

alle soorten uit deze familie