resedawitje/oostelijk resedawitje Pontia daplidice / Pontia edusa

Verpreiding

Zeldzaamheid

De status van beide soorten is onduidelijk. Het resedawitje/oostelijk resedawitje was een onregelmatige standvlinder, die nu alleen nog als zwerver wordt waargenomen. Recente meldingen komen meestal uit het noorden en oosten van het land. Waarschijnlijk gaat het in die gevallen niet om het resedawitje (Pontia daplidice), maar om het oostelijk resedawitje (Pontia edusa). Bij twee exemplaren waar DNA onderzoek op mogelijk was, bleek het ook om het oostelijk resedawitje te gaan. Op uiterlijke kenmerken zijn deze beide soorten echter niet van elkaar te onderscheiden, wat een zekere determinatie moeilijk maakt.

Mobiliteit

Het resedawitje/oostelijk resedawitje is een zeer mobiele vlinder die over grote afstanden kan trekken.

Regionaal

In Nederland was het een onregelmatige standvlinder die ten minste in de jaren veertig en vijftig enkele jaren populaties heeft gehad op ruderale en braakliggende terreinen in Zuid-Nederland, het rivierengebied en de duinen. Eind jaren veertig heeft de soort zich bijvoorbeeld enige jaren nabij Egmond voortgeplant, maar verdween daar weer in 1951. Ook zijn in deze periode veel zwervende vlinders gezien. Jaren met veel meldingen zijn 1901, 1947 (231 individuen), 1949 (91) en 1953 (132). Deze waarnemingen staan slechts gedeeltelijk op de kaart; de oude gegevens van het trekvlinderonderzoek zijn helaas verdwenen. Daarna is de soort zeldzamer geworden. Tussen 1964 en 1990 zijn er slechts 17 waarnemingen. In de jaren negentig neemt het aantal vondsten weer langzaam toe; tussen 1991 en 2003 zijn bijna 60 resedawitjes gezien. Gemiddeld worden de laatste jaren vier waarnemingen per jaar gedaan; in sommige jaren is geen enkele vlinder gezien (1996, 1997 en 2001) maar in andere jaren zijn het er meer, zoals 1992 (10 individuen), 1993 (17), 1994 (8) en 2003 (7).

Oostelijke en zuidelijke vlinders
Vermoedelijk zijn in ons land zowel oostelijke als zuidelijke vlinders gevonden, maar de oostelijke is waarschijnlijk algemener. Vlinders die uit het zuiden komen, zijn doorgaans in Groot-Brittannië algemener dan bij ons. Een voorbeeld daarvan is de oranje luzernevlinder. Een soort met een meer oostelijk leefgebied, zoals de gele luzernevlinder, komt hier algemener voor dan in Groot-Brittannië. Doorgaans zijn resedawitjes bij ons algemener dan in Engeland. Dit duidt ook op een meer oostelijke herkomst van de vlinders. Maar dit is niet ieder jaar het geval. In 1945 bijvoorbeeld werden er in Groot-Brittannië 650 resedawitjes gezien en slechts 50 bij ons. Ook zijn in dat jaar gemiddeld meer individuen in het zuiden van het land gevonden. Dit duidt op een zuidelijke herkomst van die vlinders. Waarschijnlijk zal genetisch onderzoek aan Nederlands materiaal uitwijzen dat zowel de zuidelijke als de oostelijke soort hier zijn gevonden.
Sinds 1950 is de stand van het zuidelijke resedawitje in het buitenland verslechterd en komt hij ten noorden van de Loire niet meer voor. Uit Vlaanderen zijn in totaal slechts 62 meldingen bekend, alle van voor 1950. Dit kan verklaren waarom deze soort ook als zwerver veel zeldzamer is geworden: alleen oostelijke vlinders vliegen nog naar Nederland. Recente meldingen van resedawitjes komen nu vooral uit het noorden (vooral de Waddeneilanden) en het oosten van het land. Het betreft dan oostelijke resedawitjes.

Europa

De dichtstbijzijnde populatie van het resedawitje bevindt zich in Frankrijk ten zuiden van de Loire. In het oosten van Duitsland is het oostelijk resedawitje een standvlinder, maar elders in Duitsland komen alleen zwervers of tijdelijke populaties voor.

Mondiaal

Het resedawitje komt voor in ZW Europa, vooral het Iberisch schiereiland en Z Frankrijk. Het oostelijk resedawitje komt ten oosten daarvan voor, maar wordt ook verder naar het noorden gevonden, bv. in het oosten van Duitsland.