zwart beertje Atolmis rubricollis

Het zwart beertje vliegt op warme zonnige dagen rond de toppen van eiken of naaldbomen.

Familie: spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie: Arctiinae / Atolmis rubricollis
Groep: Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Zeer algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 15-18 mm. Het enige beertje met effen zwarte, bij verse vlinders fluweelachtige, vleugels en een rode kraag. Afgevlogen exemplaren zijn meer bruinachtig zwart. Het achterlijf is oranjegeel met uitzondering van het voorste deel aan de bovenkant.

Vliegtijd en gedrag: Half mei-half juli in één generatie. De vlinders vliegen op warme zonnige dagen, soms in grote aantallen, rond de toppen van eiken of naaldbomen. Ze rusten op het blad van struiken en komen op licht.
Levenscyclus: Rups: augustus-oktober. De soort overwintert als pop in een zijden cocon onder mos in de strooisellaag.
Waardplanten: (Korst)mossen en algen op allerlei bomen en struiken.
Habitat: Loofbossen, naaldbossen en beboste heiden; ook in stedelijke omgeving.; heiden

loofbossen

naaldbossen

stedelijke omgeving

Zeldzaamheid: Zeer algemeen. Komt verspreid over het land voor. RL: niet bedreigd.
België: Vrij algemeen in het hele land. Toegenomen.
Mondiaal: Van het noorden van het Iberisch schiereiland en West-Europa, inclusief de Britse eilanden, naar het oosten via de gematigde zone tot in het Amoergebied. Naar het zuiden tot het noordelijk Middellandse Zeegebied inclusief Italië en Sicilië tot de Zwarte Zee. Naar het noorden tot in Zuid-Scandinavië.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Red-necked Footman

Duitse naam

Rotkragen-Flechtenbärchen

Franse naam

la Veuve , le Collier rouge

Oud Nederlandse naam

roodhalsbeer, roodkraagje

Synoniemen

Gnophria rubricollis, Lithosia rubricollis

Toelichting Nederlandse naam

De aanduiding beertje heeft deze soort gemeen met de kleinere soorten uit de familie van de beervlinders (Arctiidae). De naam beervlinders heeft deze familie te danken aan het uiterlijk van de rupsen die dicht behaard zijn en daardoor aan een beer doen denken.
Alle beertjes hebben een geelachtige of grijsachtige grondkleur maar dit beertje is uitgesproken zwart (met een mooi rood kraagje).

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Atolmis: atolmia is gebrek aan moed. Macleod's uitleg dat dit betrekking heeft op de rups die zich overdag verschuilt in de bast van bomen is mogelijk juist, als tenminste Hübner kennis had van de levenscyclus van deze soort.
rubricollis: ruber is rood en collum is de nek; naar de rode kraag vlak achter de kop van de vlinder.

Auteursnaam en jaartal