rondvleugelbeertje Thumatha senex

De rupsen van het rondvleugelbeertje leven van mossen, korstmossen en algen.
Familie
spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie
Arctiinae / Thumatha senex
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden in het binnenland en in de duinen en kan op sommige plaatsen talrijk zijn; wordt ook elders in het land af en toe waargenomen in moerassige gebieden. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 10-11 mm. Een klein, broos en goed herkenbaar crèmekleurig beertje met brede afgeronde, enigszins doorschijnende vleugels. Op de voorvleugel bevinden zich twee rijen donkere streepjes of vlekjes en een donkere middenstip. De achtervleugel heeft een kleine donkere middenvlek en daarbuiten een rij donkere streepjes of vlekjes.

Gelijkende soorten vlinder

Het bleek beertje (Nudaria mundana) heeft geheel doorzichtige vleugels, die bovendien iets smaller en minder afgerond zijn.

bleek beertje
Nudaria mundana
EREBIDAE: Arctiinae

Gelijkende soorten rups

Vierstipbeertje (Cybosia mesomella), rozenblaadje (Miltochrista miniata) en phegeavlinder (Amata phegea). N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

rozenblaadje
Miltochrista miniata
EREBIDAE: Arctiinae

vierstipbeertje
Cybosia mesomella
EREBIDAE: Arctiinae

phegeavlinder
Amata phegea
EREBIDAE: Arctiinae

Vliegtijd en gedrag

Half juni-half augustus in één generatie. De vlinders vliegen langzaam, maar met snelle vleugelslagen, boven weelderige grasvegetaties. Ze zijn vooral actief rond zonsondergang en zonsopkomst en komen op licht.

Levenscyclus

Rups: september-mei. De soort overwintert als jonge rups; op milde winterdagen komt de rups soms tevoorschijn om te foerageren.

Waardplanten

(Korst)mossen en algen op loofbomen en struiken.

Habitat

Moerassen, natte heiden, vochtige graslanden, rivieroevers en duinmeertjes; ook bossen.

Zeldzaamheid

Vrij algemeen. Komt vooral voor op de zandgronden in het binnenland en in de duinen en kan op sommige plaatsen talrijk zijn; wordt ook elders in het land af en toe waargenomen in moerassige gebieden. RL: niet bedreigd.

België

Vrij zeldzaam, maar wijdverbreid in het hele land. Toegenomen en lokaal vrij algemeen.

Mondiaal

Van West-Europa, inclusief de Britse eilanden, via de gematigde zone tot in het Wolgagebied en tot de Oeral. Naar het zuiden via Noord-Italië tot de Balkan en het noordelijk deel van Klein-Azië. Naar het noorden tot bij de poolcirkel (Zweden, Finland).

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Round-winged Muslin
Duitse naam
Rundflügel-Flechtenbärchen
Franse naam
la Nudarie vieille
Oud Nederlandse naam
moerasmosbeer
Synoniemen
Comacla senex, Nudaria senex, Thumata senex
Toelichting Nederlandse naam

De aanduiding beertje heeft deze soort gemeen met de kleinere soorten uit de familie van de beervlinders (Arctiidae). De naam beervlinders heeft deze familie te danken aan het uiterlijk van de rupsen die dicht behaard zijn en daardoor aan een beer doen denken.
De vorm van de voorvleugels van het rondvleugelbeertje wordt omschreven als breed, afgerond en enigszins doorschijnend.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Thumatha: thumatha is waarschijnlijk helemaal zonder betekenis; Walker geeft geen uitleg.
senex: senex is oud, op leeftijd; mogelijk naar de dunne laag schubben op de vleugels die een kalende oude man suggereren. Spuler wijst op de grijze kleur van de vleugels, die ook in verband gebracht kan worden met een grijsaard. Hübner beschreef deze soort aanvankelijk als een Noctua, later pas werd het een beervlinder.

Auteursnaam en jaartal
(Hübner, 1808)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spinneruilen (EREBIDAE)

geel grasbeertje
Coscinia striata

rondvleugelbeertje
Thumatha senex

paddenstoeluil
Parascotia fuliginaria

bleek purperuiltje
Eublemma ostrina

muisbeertje
Pelosia muscerda

heidewitvlakvlinder
Orgyia antiquoides

alle soorten uit deze familie