breedbandhuismoeder Noctua fimbriata

Familie: uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie: Noctuinae / Noctua fimbriata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 22-27 mm. Een forse, fraai getekende uil. De kleur varieert maar de tekening is zeer constant. Opvallend zijn het brede borststuk en de elkaar sterk overlappende vleugels. De voorvleugel van het mannetje is roodachtig bruin tot olijfgroen; die van het vrouwtje lichtbruin, lichtgroen of roodachtig bruin. De dwarslijnen zijn ongetand. Langs de achterrand van de oranjegele achtervleugel loopt een brede zwarte band. Van de witte poten zijn de uiteinden zwartwit geringd.
Kenmerken rups: Tot 55 mm; lichaam okerkleurig bruin of roodachtig bruin, onderzijde lichter; over de rug een lichte middenstreep; op de rugzijde van de segmenten elf en twaalf lichte dwarsbanden achter donkere wigvormige vlekken; spiracula in zwarte vlekken; kop lichtbruin met donkerbruine spikkels.

Vliegtijd en gedrag: Half juni-eind september in één generatie. De vlinders komen op smeer en in kleine aantallen op licht.
Levenscyclus: Rups: september-mei. De rups foerageert ´s nachts en verbergt zich overdag in de strooisellaag. De soort overwintert als jonge rups dicht bij de grond en verpopt zich ondergronds.
Waardplanten: Allerlei kruidachtige planten zoals brandnetel en zuring; in het voorjaar soms ook lage houtige planten zoals bosbes, hazelaar, berk, braam, liguster en wilg.
Habitat: Loofbossen, beboste heiden en andere bosachtige gebieden; soms tuinen.; bosachtige gebieden

heiden

loofbossen

tuinen

Zeldzaamheid: Algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
België: Vrij algemeen in het hele land.
Mondiaal: Nagenoeg heel Europa, noordelijk tot Schotland en Zuid-Scandinavië. De zuidelijke areaalgrens is onduidelijk wegens verwarring met N. tirrenica (Biebinger, Speidel & Hanigk, 1983), waarschijnlijk het Middellandse Zeegebied, Klein-Azië, Kaukasus, Armenië (en Siberië?).
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Broad-bordered Yellow Underwing

Duitse naam

Bunte Bandeule

Franse naam

la Frangée

Synoniemen

Triphaena fimbriata, Lampra fimbriata, Noctua fimbria, Agrotis fimbria, Triphaena fimbria

Toelichting Nederlandse naam

Deze soort heeft t.o.v. de huismoeder als belangrijkste kenmerk de brede zwarte band langs de achterrand van de oranje achtervleugel.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Noctua: noctus, noctu is de nacht, 's nachts. Noctua is ook een uilensoort met kleine oortjes en gewijd aan Minerva. Of Linnaeus aan deze vogel dacht toen hij de naam gaf is onbekend; opvolgers legden wel dit verband. Deze naam werd ook de familieaanduiding, zowel in de wetenschappelijke naam als in het Nederlandse uilen. De essentie dient gezocht te worden in de nachtelijke leefwijze van deze vlinders.
fimbriata: fimbriatus is franje, rand, naar de oranje rand op de achtervleugel die sterk contrasteert met de zwarte band. De uitgang -ata is een uitgang die hoort bij spanners en Linnaeus heeft dan ook een poging gedaan (1767) om de naam te veranderen naar fimbria.

Auteursnaam en jaartal