bosbessnuituil Hypena crassalis

De bosbessnuituil heeft net als de andere snuituilen door de lange palpen een opvallende snuit.

Familie: spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie: Hypeninae / Hypena crassalis
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Komt verspreid voor op de zandgronden in het binnenland; de meeste waarnemingen komen van de Veluwe. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 14-16 mm. Evenals de andere snuituilen heeft deze soort een opvallende 'snuit', gevormd door de lange palpen. De voorvleugel heeft een scherp gehoekte vleugelpunt. Het opvallendste kenmerk is de grote donkere vlek die bijna het gehele wortel- en middenveld beslaat met uitzondering van een lichtere strook langs de binnenrand. Bij het mannetje is de vlek chocoladebruin en zijn het zoomveld en de strook langs de binnenrand grotendeels grijsachtig lichtbruin gekleurd. Bij het vrouwtje is de vlek iets lichter bruin en is de rest van de voorvleugel grotendeels witachtig; de achterrand en de vleugelpunt zijn lichtbruin. In de vleugelpunt bevindt zich een zwartachtige korte dikke streep.
Gelijkende soorten rups: Bruine snuituil (Hypena proboscidalis) en hopsnuituil (Hypena rostralis).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; bruine snuituil
Hypena proboscidalis
EREBIDAE: Hypeninae

hopsnuituil
Hypena rostralis
EREBIDAE: Hypeninae

Vliegtijd en gedrag: Half mei-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen zowel op licht als op smeer. Overdag rusten ze op een boomstam of tussen bosbesstruiken en zijn ze gemakkelijk te verstoren.
Levenscyclus: Rups: juli-september. De soort overwintert doorgaans als pop in een cocon in de strooisellaag of in de grond; soms overwintert de rups in de cocon en vindt de daadwerkelijke verpopping pas in het voorjaar plaats.
Waardplanten: Bosbes.
Habitat: Open bossen en (randen van) heiden.; bossen

heiden

Zeldzaamheid: Vrij zeldzaam. Komt verspreid voor op de zandgronden in het binnenland; de meeste waarnemingen komen van de Veluwe. RL: niet bedreigd.
België: In Vlaanderen vrij zeldzaam en wijdverbreid in de Kempen. In Vlaams-Brabant zeldzaam op verspreide vindplaatsen; elders in Vlaanderen ontbrekend. In Wallonië vrij algemeen en wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas.
Mondiaal: Van de Pyreneeën via Midden-Italië en Bosnië tot de zuidrand van de Kaukasus. Zuidelijk van deze lijn schijnt deze soort niet voor te komen. De noordgrens verloopt van Ierland en Zuid-Noorwegen naar het oosten.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Beautiful Snout

Duitse naam

Heidelbeer-Schnabeleule

Franse naam

l'Herminie des myrtilles , la Noctuelle épaissie

Synoniemen

Bomolocha crassalis, Hypena fontis, Bomolocha fontis, Hypena frontis

Toelichting Nederlandse naam

De snuituilen hebben opvallend naar voren uitstekende palpen (de snuit) op de kop van de vlinder.
Bosbes is de enige waardplant van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Hypena: hypene is een snor of een baard, naar de behaarde labiale palpen en mogelijk ook naar de haarborsteltjes die op de poten van een aantal soorten zitten. Hypena had aanvankelijk de status van een familie.
crassalis: crassus is dik, waarschijnlijk naar de dicht behaarde en dus dikke labiale palpen.

Auteursnaam en jaartal