brandnetelsnuituil Hypena obesalis

Een soort van brandnetelstruwelen, die overigens nauwelijks in Nederland en België voorkomt, is de brandnetelsnuituil.

Familie: spinneruilen (EREBIDAE)
Onderfamilie: Hypeninae / Hypena obesalis
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. De soort is als zwerver slechts op enkele plaatsen verspreid over het land waargenomen, voor het laatst in 2015 in Drenthe.
Rode lijst: incidenteel

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 18-22 mm. Evenals de andere snuituilen heeft deze soort een opvallende 'snuit', gevormd door de lange palpen. De vleugelpunt van de voorvleugel is vrij hoekig maar heeft geen naar buiten wijkend puntje. De voorvleugel is gemarmerd met donkerbruin en lichter geelachtig bruin. Het deel langs de voorrand is over het algemeen donkerder dan de rest van de vleugel, vooral in het middenveld; bij de vleugelpunt is een opvallende lichte vlek zichtbaar.
Gelijkende soorten vlinder: De hopsnuituil (H. rostralis) heeft een smallere voorvleugel en mist de donkere vlek langs de voorrand. Zie ook de dubbelstipsnuituil (H. obsitalis).; dubbelstipsnuituil
Hypena obsitalis
EREBIDAE: Hypeninae

hopsnuituil
Hypena rostralis
EREBIDAE: Hypeninae

Vliegtijd en gedrag: Augustus-juni in één generatie. De vlinders komen zowel op licht als op smeer en bezoeken bloemen van onder andere klimop.
Levenscyclus: Rups: juni-juli. De soort overwintert als vlinder in een holle boom, een bunker of een andere beschutte plaats.
Waardplanten: Brandnetel.
Habitat: Bosranden en andere bosachtige gebieden; vaak op plaatsen met verstoorde grond (brandnetelbegroeiingen).; bosachtige gebieden

bosranden

Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. De soort is als zwerver slechts op enkele plaatsen verspreid over het land waargenomen, voor het laatst in 2015 in Drenthe.
België: Deze soort is niet in België waargenomen.
Mondiaal: Aan de noordkant van de Middellandse zee vanaf het Iberisch schiereiland via Anatolië naar het oosten tot Centraal-Azië. De noordgrens van het vaste areaal vormt de lijn West-Pyreneeën - Vogezen - Thüringer Woud - Harzgebergte - Karpaten. Boven deze lijn zijn de waargenomen vlinders waarschijnlijk zwervers.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Paignton Snout

Duitse naam

Voralpen-Schnabeleule

Toelichting Nederlandse naam

De snuituilen hebben opvallend naar voren uitstekende palpen (de snuit) op de kop van de vlinder.
Brandnetel is de enige waardplant van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Hypena: hypene is een snor of een baard, naar de behaarde labiale palpen en mogelijk ook naar de haarborsteltjes die op de poten van een aantal soorten zitten. Hypena had aanvankelijk de status van een familie.
obesalis: obesus is dik en vet; een grote soort dus. Mogelijk ook om de verwantschap met crassalis aan te geven; die naam heeft dezelfde strekking.

Auteursnaam en jaartal

Treitsche, 1829