gevlekte spikkelspanner Alcis deversata

Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Alcis deversata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(moeilijk tot zeer moeilijk te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Deze soort is slechts éénmaal waargenomen in 1983 in Limburg.

Rode lijst
incidenteel

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 22-25 mm. De vleugels van deze vlinder laten een wisselende mengeling van grijs en bruin zien met soms, met name in het zoomveld, een oranje tint. Over de voorvleugel loopt, evenals bij de variabele spikkelspanner (A. repandata), een kenmerkende slingerende buitenste dwarslijn. Aan de buitenzijde hiervan, tussen deze dwarslijn en de lichte golflijn, ligt een opvallende zwarte vlek. Opvallend bij het mannetje is de zwarte, doorgaans dikke, dicht tegen de binnenste dwarslijn aan gelegen middenschaduw. Bij het vrouwtje is sprake van een tamelijk vage, soms sterk getande middelste dwarslijn die meer halverwege de binnenste en de buitenste dwarslijn ligt. Het veld aan de binnenzijde van deze lijn is donker bestoven tot aan de binnenste dwarslijn, in contrast met het lichte veld aan de buitenzijde ervan, en vormt zo een donkere dwarsband. Soms echter reikt de donkere bestuiving helemaal tot aan de vleugelwortel. Bij het vrouwtje is er vaak een middenvlek in de vorm van een streepje aanwezig.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele spikkelspanner (A. repandata) lijkt sterk op het vrouwtje van de gevlekte spikkelspanner, maar is vaak egaler getekend. Het meest betrouwbare verschil is het ontbreken van de donker bestoven band of binnenste vleugelhelft op de voorvleugel. Een donkere vlek in het zoomveld als bij de gevlekte spikkelspanner is aanwezig maar doorgaans veel minder prominent. De taxusspikkelspanner (Peribatodes rhomboidaria) mist de donkere vlek in het zoomveld. Ook lopen de buitenste dwarslijn en de middelste dwarslijn bij deze soort naar elkaar toe in de richting van de binnenrand, waar ze bij elkaar komen.

variabele spikkelspanner
Alcis repandata
GEOMETRIDAE: Ennominae

taxusspikkelspanner
Peribatodes rhomboidaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

In het buitenland: half juli-eind augustus in één generatie. De vlinders komen op licht.

Levenscyclus

In het buitenland: overwintert met name als rups.

Waardplanten

In het buitenland: diverse planten, waaronder framboos, bosbes, bosrank en berk

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Deze soort is slechts éénmaal waargenomen in 1983 in Limburg.

België

Zeer zeldzaam. Komt lokaal voor in Luik, Luxemburg en Namen.

Europa

De verspreiding van de gevlekte spikkelspanner is in Europa zeer verbrokkeld.

Mondiaal

De gevlekte spikkelspanner komt voor in Europa en reikt in het oosten van de Oeral tot het Altaj-gebergte en het Sajan-gebergte in Oost-Azië.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Duitse naam
Bastelbergers-Rindenspanner
Franse naam
la Boarmie maculée
Synoniemen
Alcis maculata, Alcis maculata bastelbergeri, Alcis bastelbergeri
Toelichting Nederlandse naam

De spikkelspanners hebben een grijze tot grijsbruine grondkleur met veel golvende dwarslijnen en veelal besprenkeld met donkerder spikkels.
Gevlekte wijst op de opvallende witte vlek op het lijf van de vlinder.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Alcis: Alcis is een dochter van Aegyptus, zij had 50 broers (zie ook Aphantopus hyperantus).

Auteursnaam en jaartal
Staudinger, 1892

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

drievlekspanner
Stegania trimaculata

herfstspanner
Epirrita dilutata

perentak
Phigalia pilosaria

bruine bosrankspanner
Horisme vitalbata

blauwbandspanner
Cosmorhoe ocellata

herfstpapegaaitje
Chloroclysta miata

alle soorten uit deze familie