variabele spikkelspanner Alcis repandata

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor, vooral op de zandgronden in het binnenland en in de duinen. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin mei-half augustus in één generatie. De vlinders kunnen overdag rustend op boomstammen worden gevonden en worden gemakkelijk opgejaagd. ´s Nachts bezoeken ze bloemen en komen ze op licht, vooral in dichte loofbossen.

Levenscyclus

Rups: augustus-mei. De soort overwintert als jonge rups op de waardplant, vaak tegen de stam aangedrukt.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Mottled Beauty

Duitse naam

Wellenlinien-Rindenspanner

Franse naam

la Boarmie recourbée

Synoniemen

Boarmia repandata, Boarmia repandaria

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De spikkelspanners hebben een grijze tot grijsbruine grondkleur met veel golvende dwarslijnen en veelal besprenkeld met donkerder spikkels.
Deze spanner is zeer variabel: in de veldgids worden maar liefst acht varianten getoond en Skinner toont er twaalf.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Alcis: Alcis is een dochter van Aegyptus, zij had 50 broers (zie ook Aphantopus hyperantus).
repandata: repandus is gebogen, sinusvormig; verwijzend naar de licht getande achterrand van de achtervleugel.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 19-26 mm. Het beste kenmerk, behalve bij extreem donkere of lichte exemplaren, is de donkere buitenste dwarslijn op de voorvleugel. Deze lijn is ononderbroken en enigszins golvend. De laatste kromming voor de voorrand is opvallend groot en heeft de vorm van een halve maan. De middelste dwarslijn is doorgaans vaag, maar vormt samen met de middenvlek vaak een donkere vlek in de voorste helft van de vleugel. Zowel de vleugeltekening als de grondkleur zijn zeer variabel. Deze laatste varieert van witachtig bruin via diverse schakeringen van bruin en grijs tot bijna effen zwart. Lichte vlinders hebben soms een zeer donkere middenband op de voor- en de achtervleugel. De achtervleugel heeft een geschulpte achterrand.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; zeer variabel ik kleur, van bleek grijsachtig bruin tot geelachtig bruin, donkerroodachtig bruin of zwartachtig bruin; de lichte vormen hebben op de rug een donkerbruine middenstreep en een rij ruitvormige vlekken en zwarte stippen; kop bruin.

Gelijkende soorten vlinder

De taxusspikkelspanner (Peribatodes rhomboidaria) komt vaak talrijk voor in hetzelfde habitat, maar vliegt wat later. Het meest opvallende onderscheid vormen de centrale dwarslijnen op de voorvleugel, waarvan bij de taxusspikkelspanner de middelste en buitenste dwarslijn naar de binnenrand toe naar elkaar toelopen en waarvan de buitenste getand is. De achtervleugel van de taxusspikkelspanner heeft bovendien een minder geschulpte achterrand en de antennen van het mannetje zijn sterker geveerd. Zie ook de satijnen spikkelspanner (Deileptenia ribeata) en de gevlekte spikkelspanner (A. deversata).

Gelijkende soorten rups

Taxusspikkelspanner (Peribatodes rhomboidaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Bossen, heiden, struwelen, parken en tuinen, ook in stedelijk gebied.

Planten

Diverse bomen en struiken. In Finland bijgaande bekend.

Waardplant

Els
Alnus

Berk
Betula

Struikhei
Calluna

Kamperfoelie
Lonicera

Wilg
Salix

Lijsterbes
Sorbus

Linde
Tilia

Bosbes
Vaccinium

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie