klaverspanner Chiasmia clathrata

De klaverspanner is een overdag actieve vlinder van diverse open terreinen en heeft klaver en luzerne als waardplant.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Chiasmia clathrata
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-15 mm. Karakteristiek is het netwerk van donkere dwarslijnen en vleugeladers aan de boven- en onderzijde van de vleugels. De breedte van de lijnen varieert sterk. De twee buitenste lijnen vloeien in het midden vaak samen. Kleur en tekening zijn variabel. Er zijn bijvoorbeeld exemplaren waarvan de vleugels, op de geblokte randen na, grotendeels donkerbruin zijn. Daarnaast komen ook vlinders voor waarvan de vleugels roomachtig geel zijn, zonder dwarsbanden. Ook worden soms exemplaren met een zuiver witte ondergrond waargenomen.

Kenmerken rups

Tot 22 mm; lichaam groen met over de rug enkele witte lengtestrepen en een brede witte lengtestreep over de zwarte spiracula; onderzijde met fijne, donkere lengtestrepen; kop enigszins ingesneden, groen met bruine monddelen.

Gelijkende soorten vlinder

Bij de gewone heispanner (Ematurga atomaria) is de tekening minder sprekend en de donkere aders ontbreken. Bovendien heeft het mannetje van de gewone heispanner sterk geveerde antennen en worden de vleugels meestal vlak uitgespreid.

gewone heispanner
Ematurga atomaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

Gelijkende soorten rups

Oranje bremspanner (Isturgia limbaria) en boterbloempje (Pseudopanthera macularia).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

oranje bremspanner
Isturgia limbaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

boterbloempje
Pseudopanthera macularia
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

Half april-begin september in twee generaties. De vlinders zijn overdag actief en worden vaak uit lage vegetatie opgejaagd. Ze landen gewoonlijk met gedeeltelijk omhoog geheven vleugels en bewegen na het neerstrijken altijd nog een aantal keer de vleugels op en neer. De vlinders komen op licht.

Levenscyclus

Rups: mei-juni en augustus-september. De soort overwintert als pop in de grond.

Waardplanten

Klaver, luzerne en wikke.

Habitat

Diverse open terreinen, zoals kalkgraslanden, natte graslanden en natte heiden; ook tuinen, open bossen, luzernevelden en verlaten of verwaarloosde stadsterreinen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Algemeen in het hele land. Erg wijdverbreid, maar doorgaans in lage aantallen gemeld.

Mondiaal

Van Noord-Afrika en het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa tot in Mongolië en Siberië. In Centraal- en Oost-Azië meerdere ondersoorten. In Scandinavië tot boven de poolcirkel, in het zuiden het hele Middellandse Zeegebied, Klein-Azië, het Zwarte Zeegebied en de Kaukasus.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Latticed Heath
Duitse naam
Klee-Gitterspanner
Franse naam
le Géomètre à barreaux , le Réseau
Oud Nederlandse naam
klein landkaartje
Synoniemen
Phasiane clathrata, Semiothisa clathrata, Fidonia clathrata, Strenia clathrata
Toelichting Nederlandse naam

Naast luzerne is klaver een belangrijke waardplant van deze spannersoort.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

clathrata: clathratus is voorzien van een hek of traliewerk, uiteraard betrekking hebbend op het uiterlijk van de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

dubbelhoekbandspanner
Euphyia biangulata

grijze bosrankspanner
Horisme aquata

grijze heispanner
Pachycnemia hippocastanaria

smalvleugeldwergspanner
Eupithecia nanata

geblokte zomervlinder
Thalera fimbrialis

kleine voorjaarsspanner
Agriopis leucophaearia

alle soorten uit deze familie