kruiskruiddwergspanner Eupithecia expallidata

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een soort die voorkomt in Zuid-Limburg. Er zijn ook recente meldingen uit Zuid- en Noord-Holland. RL: gevoelig.

Rode lijst

gevoelig

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind juni-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Overdag worden ze soms opgejaagd van de waardplant.

Levenscyclus

Rups: augustus-oktober. De soort overwintert als pop in een cocon in de strooisellaag (soms twee jaren). De eiafzetting vindt vlak bij de bloem of de knop van de waardplant plaats.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Bleached Pug

Duitse naam

Fuchs'-Kreuzkraut-Blütenspanner

Franse naam

l'Eupithécie délavée

Synoniemen

Tephroclystia expallidata

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.
Kruiskruidsoorten zijn belangrijke waardplanten van deze dwergspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.
Expallidata: expallidus is uiterst bleek.

Auteursnaam en jaartal

Doubleday, 1856

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-13 mm. Een grote, lichtgekleurde rozeachtig bruine dwergspanner met een brede en afgeronde voorvleugel. Langs de voorrand bevinden zich drie of vier opvallende zwarte vlekken, de middenstip is groot en langgerekt en de lichte vlek in de binnenrandhoek is nauwelijks zichtbaar of zelfs afwezig. De centrale dwarslijnen bestaan uit rijen zwarte stippen. De franje is zwak geblokt en op het achterlijf bevindt zich een zwarte band.

Kenmerken rups

22-24 mm. Lijf gewoonlijk iets tussen geel en groen met een donkerder gekleurde ruglijn die dikker is in het midden van ieder segment en met minder duidelijke subdorsale lijnen.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de drievlekdwergspanner (E. trisignaria), de hopdwergspanner (E. assimilata) en de wat grotere afgevlogen vrouwtjes van de egale dwergspanner (E. absinthiata).

Gelijkende soorten rups

De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn.

Gelijkende soorten vlinder

hopdwergspanner

drievlekdwergspanner

egale dwergspanner

Gelijkende soorten rups

Verspreiding

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Een soort die voorkomt in Zuid-Limburg. Er zijn ook recente meldingen uit Zuid- en Noord-Holland. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. In Vlaanderen slechts enkele recente waarnemingen in Limburg en Vlaams-Brabant. In Wallonië lokaal in Luik, Luxemburg en Namen.

De soort staat als Regionaal Uitgestorven op de Rode Lijst Vlaanderen (Veraghtert et al. 2023).

Mondiaal

Van West-Europa tot Rusland en van Zuid-Scandinavië tot de noordelijke landen van de Middellandse Zee. Volgens Weigt slechts sporadisch in Midden-Europa.

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.