kruiskruiddwergspanner Eupithecia expallidata

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Larentiinae / Eupithecia expallidata
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (moeilijk tot zeer moeilijk te determineren)
Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. Een soort die voorkomt in Zuid-Limburg. Er zijn ook recente meldingen uit Zuid- en Noord-Holland. RL: gevoelig.
Rode lijst: gevoelig

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 12-13 mm. Een grote, lichtgekleurde rozeachtig bruine dwergspanner met een brede en afgeronde voorvleugel. Langs de voorrand bevinden zich drie of vier opvallende zwarte vlekken, de middenstip is groot en langgerekt en de lichte vlek in de binnenrandhoek is nauwelijks zichtbaar of zelfs afwezig. De centrale dwarslijnen bestaan uit rijen zwarte stippen. De franje is zwak geblokt en op het achterlijf bevindt zich een zwarte band.
Kenmerken rups: 22-24 mm. Lijf gewoonlijk iets tussen geel en groen met een donkerder gekleurde ruglijn die dikker is in het midden van ieder segment en met minder duidelijke subdorsale lijnen.
Gelijkende soorten vlinder: Zie de drievlekdwergspanner (E. trisignaria), de hopdwergspanner (E. assimilata) en de wat grotere afgevlogen vrouwtjes van de egale dwergspanner (E. absinthiata).; hopdwergspanner
Eupithecia assimilata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

drievlekdwergspanner
Eupithecia trisignaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

egale dwergspanner
Eupithecia absinthiata
GEOMETRIDAE: Larentiinae
Gelijkende soorten rups: De rupsen van de Eupithecia-soorten lijken veel op elkaar. Bij determinatie kan de waardplant een handig hulpmiddel zijn.

Vliegtijd en gedrag: Eind juni-eind augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Overdag worden ze soms opgejaagd van de waardplant.
Levenscyclus: Rups: augustus-oktober. De soort overwintert als pop in een cocon in de strooisellaag (soms twee jaren). De eiafzetting vindt vlak bij de bloem of de knop van de waardplant plaats.
Waardplanten: Vooral kruiskruid en guldenroede.
Habitat: Brede bospaden en open plekken in het bos, vooral plekken waar recent gekapt is.; bospaden

kapvlakten

open plekken in het bos

Zeldzaamheid: Zeer zeldzaam. Een soort die voorkomt in Zuid-Limburg. Er zijn ook recente meldingen uit Zuid- en Noord-Holland. RL: gevoelig.
België: Zeer zeldzaam. In Vlaanderen slechts enkele recente waarnemingen in Limburg en Vlaams-Brabant. In Wallonië lokaal in Luik, Luxemburg en Namen.
Mondiaal: Van West-Europa tot Rusland en van Zuid-Scandinavië tot de noordelijke landen van de Middellandse Zee. Volgens Weigt slechts sporadisch in Midden-Europa.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Bleached Pug

Duitse naam

Fuchs'-Kreuzkraut-Blütenspanner

Franse naam

l'Eupithécie délavée

Synoniemen

Tephroclystia expallidata

Toelichting Nederlandse naam

Alle soorten uit het Genus Eupithecia plus nog een aantal andere kleine spanners zijn samengebracht onder de groepsnaam dwergspanner.
Kruiskruidsoorten zijn belangrijke waardplanten van deze dwergspanner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Eupithecia: eu is goed, goedig en pithex, pithekos is een dwerg. De vlinders hebben een aantrekkelijk uiterlijk en zijn klein. Haworth schrijft: mooie vlinders, als ze rusten zien ze er prachtig uit: de vleugels gespreid en vlak, elegant gedrukt tegen de ondergrond; eigenlijk helemaal ontworpen om ze in vlinderkasten te verzamelen.
Expallidata: expallidus is uiterst bleek.

Auteursnaam en jaartal