populierenvoorjaarsuil Orthosia populeti

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Orthosia populeti
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; op sommige vliegplaatsen vrij algemeen. RL: kwetsbaar.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel heeft een tamelijk afgeronde vleugelpunt en een overheersend grijze grondkleur, die uiteen loopt van licht loodgrijs tot zwartachtig grijs. De tamelijk grote, licht omlijnde niervlek en ringvlek vallen doorgaans goed op. Ook de middenschaduw en de fijne donkere geschulpte centrale dwarslijnen zijn over het algemeen goed zichtbaar. Kenmerkend zijn de bruine of zwartachtige, min of meer pijlvormige vlekjes aan de binnenzijde van de lichte golflijn, die in het midden het duidelijkst zijn. Het mannetje heeft geveerde antennen.

Gelijkende soorten vlinder

De variabele voorjaarsuil (O. incerta), die ook een loodgrijze kleur kan hebben, is meestal groter, heeft een hoekige voorvleugelpunt en de binnenste lob van de niervlek is duidelijk donkerder dan de rest van de niervlek (niet of slecht te zien bij donkere exemplaren). De antennen van het mannetje zijn niet zichtbaar geveerd; wel zijn ze vrij dik en hebben ze, met een loep zichtbare, korte uitsteeksels. De tweestreepvoorjaarsuil (O. cerasi) is altijd bruinachtig van kleur. Zie ook de bandvoorjaarsuil (O. opima) en dubbelstipvoorjaarsuil (Anorthoa munda).

bandvoorjaarsuil
Orthosia opima
NOCTUIDAE: Hadeninae

variabele voorjaarsuil
Orthosia incerta
NOCTUIDAE: Hadeninae

tweestreepvoorjaarsuil
Orthosia cerasi
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

Begin maart-eind mei in één generatie. De vlinders komen op licht en bezoeken wilgenkatjes; soms worden ze aangetroffen op smeer.

Levenscyclus

Rups: maart-juni. De rups verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren van de waardplant en foerageert ´s nachts, eerst op de katjes en later op de bladeren van de waardplant. De soort overwintert als pop in een cocon in de grond.

Waardplanten

Populier en diverse andere loofbomen.

Habitat

Loofbossen en andere plaatsen met voldoende populier; ook parken en tuinen.

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; op sommige vliegplaatsen vrij algemeen. RL: kwetsbaar.

België

Vrij zeldzaam in Vlaanderen, maar toegenomen en lokaal algemeen. In Wallonië zeldzamer, maar wijdverbreid.

Mondiaal

Van de Pyreneeën via Midden-Europa tot Rusland. De noordgrens over de Britse eilanden, Scandinavië en naar het oosten tot de Oeral. De zuidgrens over Italië, de Balkan en Klein-Azië.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Lead-coloured Drab
Duitse naam
Pappel-Kätzcheneule
Franse naam
la Téniocampe du peuplier
Synoniemen
Taeniocampa populeti, Orthosia populi, Monima populi
Toelichting Nederlandse naam

Voorjaarsuilen vliegen vroeg in het jaar. De meeste zijn Orthosia-soorten.
De populier is een belangrijke, maar niet de enige waardplant van deze voorjaarsuil.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Orthosia: orthosis is recht maken. De aandacht wordt erop gevestigd dat dit genus anders is dan b.v. dat van Lacanobia, dit genus heeft een rechte subterminale lijn. Orthosia was ook een aanroepnaam van Artemis en waarschijnlijk had Ochsenheimer beide mogelijkheden in gedachten.
populeti: populetum is een populierenbos; de populier is de waardplant.

Auteursnaam en jaartal
(Fabricius, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

puta-uil
Agrotis puta

zwartrandgrasuil
Apamea epomidion

goudvenstertje
Plusia festucae

dennenuil
Panolis flammea

katoendaguil
Helicoverpa armigera

bijvoetmonnik
Cucullia artemisiae

alle soorten uit deze familie