strogele spanner Aspitates gilvaria

Rupsen van de strogele spanner, die vooral kleine tijm als waardplant hebben, zijn nooit gevonden in Nederland en België.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Ennominae / Aspitates gilvaria
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Van deze zeer zeldzame zwerver zijn verspreid over het land slechts enkele waarnemingen bekend. De laatste waarneming dateert uit 1908 in Limburg.

Rode lijst
incidenteel

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-18 mm. Over de lichtgele voorvleugel loopt een (rood)bruine schuine streep vanuit de vleugelpunt naar de binnenrand. Op de onderzijde van de achtervleugel bevindt zich een grijze lijn en een middenvlek. Het mannetje heeft geveerde antennen. Het vrouwtje is meer gespikkeld dan het mannetje en heeft ongeveerde antennen.

Kenmerken rups

Tot 32 mm; grijsachtig bruin tot okerkleurig, soms met een roze zweem op de flanken; over de rug een brede, lichte middenstreep met daarin een donkere middenlijn; op de flanken een aantal lichte en donkere lengtestrepen; een groot deel van deze tekening zet zich op de kop voort, die overigens dezelfde kleur als het lichaam heeft; op het achterste deel van het lichaam bevinden zich een paar kegelvormige uitwassen.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de roodstreepspanner (Rhodometra sacraria) en de gele kustspanner (A. ochrearia).

roodstreepspanner
Rhodometra sacraria
GEOMETRIDAE: Ennominae

gele kustspanner
Aspitates ochrearia
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag

Juli-augustus in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Overdag kunnen ze worden opgejaagd uit het gras.

Levenscyclus

Rups: waarschijnlijk september-juni; er zijn geen rupsenvondsten bekend uit Nederland. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich in een los spinsel in de grasvegetatie.

Waardplanten

Vooral kleine tijm, maar ook diverse andere kruidachtige planten.

Habitat

Vooral ruige (kalk)graslanden met kruiden, waarmee de rupsen zich kunnen voeden, en dode grasstengels om zich tussen te verbergen gedurende hun lange ontwikkelingsperiode.

Zeldzaamheid

Van deze zeer zeldzame zwerver zijn verspreid over het land slechts enkele waarnemingen bekend. De laatste waarneming dateert uit 1908 in Limburg.

België

Zeer zeldzaam. Komt erg lokaal voor in Luik, Luxemburg en Namen.

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland via West- en Midden-Europa tot Rusland en via het Middellandse Zeegebied tot de Zwarte Zee en de Kaukasus. Als ssp. orientaria (Alpheraky, 1892) in Centraal-Azië en Siberië. In Finland en de Baltische staten vliegt ssp. fenica (Fuchs, 1899). Niet in Scandinavië.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Straw Belle
Duitse naam
Einstreifiger Trockenrasenspanner
Franse naam
l'Aspilate jaunâutre , la Phalène de la millefeuille
Synoniemen
Aspilates gilvaria
Toelichting Nederlandse naam

De grondkleur van deze vlinder is strogeel. Veelal is deze vlinder echter meer grijs dan geel.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Aspitates: aspitates werd later door Treitschke gecorrigeerd naar Aspilates, maar volgens de I.C.Z.N.-regels moet de eerste spelling gehandhaafd blijven. Aspilates is een kostbare Arabische steen waar Plinius melding van maakt.
gilvaria: gilvus is geel, de grondkleur van de vlinder.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

gestreepte goudspanner
Camptogramma bilineata

roodbruine walstrospanner
Catarhoe rubidata

roodstreepspanner
Rhodometra sacraria

zoomspanner
Epione vespertaria

boterbloempje
Pseudopanthera macularia

esdoorndwergspanner
Eupithecia inturbata

alle soorten uit deze familie