woudparelmoervlinder Melitaea diamina

Familie

aurelia's (NYMPHALIDAE)

Zeldzaamheid

De woudparelmoervlinder is een sinds 1960 uit Nederland verdwenen standvlinder. De soort vloog vooral in de Brabantse beekdalen, maar werd ook waargenomen in de Achterhoek, Twente en Limburg.

Rode lijst

verdwenen

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half mei-half juli in één generatie.

De uiterste vliegdata zijn 14 mei en een niet precieze datum in augustus.

Levenscyclus

Rups: half juli-half juni. Jonge rupsen leven in een gezamenlijk spinsel op de waardplant. De soort overwintert als rups in een spinselnest onder dorre bladeren in de strooisellaag.

De eitjes worden in groepjes van circa 200 op de onderzijde van een blad afgezet. Tot de overwintering leven de rupsen samen in een spinsel op de waardplant. Zij overwinteren in een spinselnest onder dorre bladeren in de strooisellaag. In het voorjaar leven ze meer solitair en ze verpoppen zich vlak bij de bodem op de waardplant.
Het aantal vlinders op de vliegplaatsen varieert aanzienlijk tussen de 4 en de 260 individuen per hectare. De paring vindt doorgaans laat op de dag plaats zonder voorafgaande balts en kan enkele uren duren.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

False Heath Fritillary

Duitse naam

Silberscheckenfalter, Baldrian-Scheckenfalter

Franse naam

Le Damier Noir

Oud Nederlandse naam

donkere vlekvlinder, ereprijsvlinder, zilvervlekvlinder

Synoniemen

Melitaea dictynna

Meer

Toelichting wetenschappelijke naam

Melitaea: melitaea is weer een van de probleemnamen van Fabricius. Vele mogelijkheden dienen zich aan. Melinaea zou een bijnaam van Aphrodite zijn. Melitaea was ook de naam van een stad in de oudheid. Melitoeis betekent honingzoet en dat zou ook een van de vele bijnamen van Aphrodite zijn geweest. Ook kan het van melitaios komen hetgeen behorend bij Malta betekent. Alleen Fabricius weet wat juist is.

Auteursnaam en jaartal

(Lang, 1789)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 16-21 mm. De bovenkant van de vleugels, vooral van de achtervleugel, is overwegend zwart. Het vrouwtje is op de bovenkant minder zwart en op de onderkant minder contrastrijk dan het mannetje. De onderkant van de achtervleugel is veelkleurig; in de donkere buitenste dwarsband bevindt zich in bijna ieder segment een (soms onduidelijke) gele vlek. De gele vlekken hebben vaak zwarte randen of stippen, waardoor ze goed opvallen.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam donker grijsachtig bruin met oranje-gele doorns; kop zwartachtig bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de bosparelmoervlinder.

Gelijkende soorten vlinder

Bescherming

Wet natuurbescherming

Deze vlinder is beschermd in het kader van de Wet natuurbescherming.

Concrete bedreiging

Omdat er onvoldoende kennis is van de oude vliegplaatsen, is het niet duidelijk waardoor de woudparelmoervlinder is verdwenen. Alleen van de laatste vliegplaats bestaat een meer nauwkeurige beschrijving. Maar ook daar verdween de vlinder ondanks weinig tot geen zichtbare veranderingen aan het leefgebied. Mogelijke oorzaken zijn het dichtgroeien van bossen of verdroging van de vliegplaatsen. Een ander probleem van deze soort is dat de soort zeer honkvast is. Hierdoor wordt nieuw geschikt leefgebied niet gekoloniseerd en verdwijnen kleine populaties.

Aanbevolen beheersmaatregel

Indien gedacht wordt aan het herintroduceren van deze vlinder dient er eerst meer ecologische kennis te zijn over de soort. Een studie naar de eisen van de soort in de Eifel en de Ardennen kan duidelijkheid geven over de voorwaarden waaraan geschikt leefgebied moet voldoen.

Toekomst
Het lijkt onmogelijk dat de woudparelmoervlinder op eigen kracht naar Nederland terugkeert. Omdat de kennis van het leefgebied en de oorzaken van het verdwijnen van deze vlinder ontbreekt, is herintroductie op dit moment niet aan de orde.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Vochtige ruigten op open plaatsen in een luwe omgeving, zoals ruige randen van vochtige hooi- of weilanden en natte, ruige graslandjes in beekbegeleidende bossen.

Planten

Waardplanten zijn echte valeriaan en kleine valeriaan.

Waardplant

Valeriaan
Valeriana

Nieuws

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie aurelia's (NYMPHALIDAE)

Alle soorten uit deze familie