dikkopjes HESPERIIDAE

De familie van de dikkopjes heeft een wereldwijde verspreiding met 3500 soorten; in Europa leven er 47. Uit Nederland zijn 14 soorten bekend, verdeeld over drie onderfamilies: 5 soorten oranje dikkopjes (onderfamilie Hesperiinae), 2 soorten bonte dikkopjes (onderfamilie Heteropterinae) en 7 soorten spikkeldikkopjes (onderfamilie Pyrginae).

Familiekenmerken

Geelsprietdikkopje. Dikkopjes zijn duidelijk te onderscheiden van de andere dagvlinderfamilies Geelsprietdikkopje. Dikkopjes zijn duidelijk te onderscheiden van de andere dagvlinderfamilies

Dikkopjes onderscheiden zich door relatief veel kenmerken van de andere dagvlinderfamilies. Zij hebben een korte, relatief brede kop: de afstand tussen de antennen is groter dan de diameter van het oog. De roltong is relatief lang en ook de vorm van de sprietknop, die in een haakje eindigt, is kenmerkend.

De dikkopjes uit de onderfamilies Hesperiinae en Heteropterinae vliegen met een huppelende vlucht en klappen in rust de voorvleugels samen, terwijl de achtervleugels opengevouwen en gespreid blijven. Deze soorten zijn geelbruin of donkerbruin gekleurd en zijn relatief klein. Veel soorten herkennen mogelijke partners aan een speciale geur die zij verspreiden.

De spikkeldikkopjes hebben een donkerbruine grondkleur en een patroon wat kleine witte vlekjes op de voor- en achtervleugels.

Rups van het zwartsprietdikkopje. De rupsen van dikkopjes zijn groen of bruin, vrijwel onbehaard en zeer eenvoudig getekend (Foto: Bert van Rijsewijk) Rups van het zwartsprietdikkopje. De rupsen van dikkopjes zijn groen of bruin, vrijwel onbehaard en zeer eenvoudig getekend (Foto: Bert van Rijsewijk)

Eitjes

De meeste soorten gebruiken grassen als waardplant, alleen de spikkeldikkopjes leven van ganzeriken of andere roosachtigen. De eieren zijn rond of langwerpig van vorm en meestal glad.

Rupsen

De rupsen van dikkopjes zijn groen of bruin, vrijwel onbehaard en zeer eenvoudig getekend. Ze hebben een grote kop en eenvoudig gebouwde buikpoten, waarmee ze zich niet zo goed kunnen vasthouden. Zij groeien langzaam en leven doorgaans tussen samengesponnen bladeren waarvan de binnenzijde wordt bedekt met spinsel.

Poppen

De pop ligt in een losse cocon.

Soorten

aardbeivlinder
Pyrgus malvae
HESPERIIDAE: Pyrginae

bont dikkopje
Carterocephalus palaemon
HESPERIIDAE: Heteropterinae

bretons spikkeldikkopje
Pyrgus armoricanus
HESPERIIDAE: Pyrginae

bruin dikkopje
Erynnis tages
HESPERIIDAE: Pyrginae

dwergdikkopje
Thymelicus acteon
HESPERIIDAE: Hesperiinae

geelsprietdikkopje
Thymelicus sylvestris
HESPERIIDAE: Hesperiinae

groot dikkopje
Ochlodes sylvanus
HESPERIIDAE: Hesperiinae

kaasjeskruiddikkopje
Carcharodus alceae
HESPERIIDAE: Pyrginae

kalkgraslanddikkopje
Spialia sertorius
HESPERIIDAE: Pyrginae

kommavlinder
Hesperia comma
HESPERIIDAE: Hesperiinae

rood spikkeldikkopje
Pyrgus cirsii
HESPERIIDAE: Pyrginae

spiegeldikkopje
Heteropterus morpheus
HESPERIIDAE: Heteropterinae

witgezoomd spikkeldikkopje
Pyrgus carthami
HESPERIIDAE: Pyrginae

zwartsprietdikkopje
Thymelicus lineola
HESPERIIDAE: Hesperiinae