getekende rozenspanner Anticlea derivata

Verse exemplaren van de getekende rozenspanner hebben vaak een violette tint.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Larentiinae / Anticlea derivata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Een soort die verspreid en lokaal voorkomt op de zandgronden in het binnenland en in de duinen. RL: gevoelig.

Rode lijst
gevoelig

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-16 mm. Een opvallend getekende, grijze of bruinachtig grijze spanner; verse exemplaren hebben vaak een violette tint. De tamelijk afgeronde voorvleugel heeft een brede lichte middenband die aan de binnenzijde afgezet is met een opvallend dikke zwarte lijn. De buitenrand van de middenband is vanaf de voorrand tot bijna halverwege de vleugel donker gekleurd, maakt daar een scherpe bocht in de richting van de achterrand, knikt weer terug in de richting van de binnenrand en vervaagt vervolgens. De tekening is weinig variabel, de kleur van de lichte middenband kan variëren van witachtig tot grijs of bruin.

Kenmerken rups

Tot 26 mm; lichaam helder groen met smalle gele ringen tussen de segmenten; over het midden van de rug loopt een gebroken, brede, purperachtig rode of bruine middenstreep, die met een over één van de laatste segmenten lopende dwarsband een T vormt; kop purperachtig rood met een groene zweem.

Gelijkende soorten vlinder

Zou verward kunnen worden met afgevlogen exemplaren van de berberisspanner (Pareulype berberata); deze heeft echter geen grijze maar een bruinachtige tint.

berberisspanner
Pareulype berberata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag

Eind maart-eind mei in één generatie. De vlinders vliegen vanaf de schemering en komen op licht. Overdag zijn ze gemakkelijk op te jagen.

Levenscyclus

Rups: half mei-juli. De soort overwintert als pop in een cocon in losse aarde.

Waardplanten

Diverse soorten rozen zoals egelantier, duinroos en hondsroos.

Habitat

Open bossen, brede bospaden, bosranden, duinen, struwelen en tuinen.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Een soort die verspreid en lokaal voorkomt op de zandgronden in het binnenland en in de duinen. RL: gevoelig.

België

Zeer zeldzaam. In Vlaanderen beperkt tot de Westkust. In Wallonië meldingen uit alle provincies, maar vooral uit Namen en Luxemburg.

Mondiaal

Noord-Afrika, Spanje, West- en Midden-Europa inclusief de Britse eilanden naar het oosten tot de Altaj; in het noorden tot Midden-Scandinavië in het zuiden tot de westelijke Middellandse Zee, Italië, de Balkanlanden en de Zwarte Zee.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Streamer
Duitse naam
Schwarzbinden-Rosen-Blattspanner
Franse naam
la Cidarie dérivée , la Violette
Synoniemen
Coenotephria derivata, Cidaria derivata, Anticlea nigrofasciaria, Larentia nigrofasciaria
Toelichting Nederlandse naam

Rozen zijn de waardplanten van deze spannersoort bovendien is deze vlinder is bijzonder fraai getekend.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Anticlea: Anticlea is de moeder van Ulysses die in droefheid stierf vanwege zijn lange afwezigheid door de Trojaanse oorlog.
derivata: derivo is afwenden, afbuigen van een rivier (rivus); de postmediane lijn buigt af naar de achterrand en geeft zo vorm aan de kenmerkende tekening van deze soort.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

ringspikkelspanner
Hypomecis punctinalis

ganzenvoetdwergspanner
Eupithecia sinuosaria

late bremspanner
Scotopteryx luridata

peper-en-zoutvlinder
Biston betularia

wortelhoutspanner
Eulithis prunata

bruine heispanner
Selidosema brunnearia

alle soorten uit deze familie