brandnetelkapje Abrostola tripartita

Van voren gezien lijkt het of het brandnetelkapje een grijs brilletje op heeft.
Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Plusiinae / Abrostola tripartita
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit het zuidwesten van het land. RL: kwetsbaar.

Rode lijst
kwetsbaar

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 15-17 mm. De voorvleugel van deze uil is grijs, soms enigszins violet of roze getint, met een zilvergrijs wortelveld; het zoomveld is over het algemeen lichter van kleur dan het meestal zwartachtige middenveld. De uilvlekken zijn zwart omlijnd; de ringvlek is samengevloeid met een ‘tweede ringvlek’ en is daardoor groter dan de niervlek. De zwarte centrale dwarslijnen zijn soms afgezet met een roodachtig bruine rand; de binnenste dwarslijn is gebogen. De golflijn en de vlek in de binnenrandhoek zijn witachtig van kleur. Van voren gezien lijkt het alsof deze uil een grijs brilletje op heeft; bovendien is vanaf de voorkant een bosje rechtopstaande haren te zien op de bovenkant van het borststuk.

Kenmerken rups

Tot 35 mm; lichaam varieert in kleur van groen tot purperachtig bruin; witachtig op de rug met een rij donkergroene of bruine, V-vormige vlekken; segment elf met een duidelijke bult; over de spiracula een witachtige lengtestreep; kop lichtgroen of bruin met aan weerszijden een donkere streep.

Gelijkende soorten vlinder

Zie het donker brandnetelkapje (A. triplasia).

donker brandnetelkapje
Abrostola triplasia
NOCTUIDAE: Plusiinae

Gelijkende soorten rups

Donker brandnetelkapje (Abrostola triplasia).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

donker brandnetelkapje
Abrostola triplasia
NOCTUIDAE: Plusiinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-half september in twee generaties. De vlinders vliegen vanaf de schemering en bezoeken bloemen; ze komen zowel op licht als op smeer.

Levenscyclus

Rups: juni-november. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Waardplanten

Brandnetel.

Habitat

Tuinen, struwelen, ruige graslanden, moerasachtige gebieden, slootkanten en bosranden.

Zeldzaamheid

Algemeen. Komt verspreid over het land voor; de meeste waarnemingen komen uit het zuidwesten van het land. RL: kwetsbaar.

België

Vrij algemeen in het hele land.

Mondiaal

In Europa van het Middellandse zeegebied tot Midden-Noorwegen, Midden-Zweden en Midden-Finland. Van Klein-Azië via Noord- en Midden-Azië tot China, Tibet, Burma en Japan.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Spectacle
Duitse naam
Silbergraue Nessel-Höckereule
Franse naam
la Plusie de l'ortie
Oud Nederlandse naam
brandnetelkapje
Synoniemen
Abrostola triplasia, Abrostola urticae
Toelichting Nederlandse naam

Brandnetelkapje is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).
De enige waardplant van deze soort is brandnetel.
Het harige kapje op de kop maakt deze vlinder tot een aantrekkelijke verschijning.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Abrostola: een vergissing; het had habrostola moeten zijn; deze wijziging werd voorgesteld door Sodoffsky (1837) en overgenomen door enige andere auteurs. Habros is mooi, gratieus en stole is een jurk. De soorten binnen dit genus zien er attractief uit.
tripartita: tripartita heeft helemaal dezelfde betekenis als triplasia. Dus: triplasia is drievoudig. Linnaeus schrijft dat de ante- en postmediane lijnen de vleugel verdelen in drie delen.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

astermonnik
Cucullia asteris

akkerwinde-uil
Tyta luctuosa

heide-schaaruil
Papestra biren

lichtgrijze uil
Lithophane ornitopus

smalvleugelrietboorder
Chilodes maritima

alle soorten uit deze familie