bruine bosrankspanner Horisme vitalbata

Kenmerkend voor de bruine bosrankspanner is de brede zwartachtige band op de lichtbruine voorvleugel.
Familie
spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie
Larentiinae / Horisme vitalbata
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die slechts af en toe wordt gemeld in Zuid-Limburg en lokaal in de duinen. RL: bedreigd.

Rode lijst
bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-17 mm. Kenmerkend is de brede zwartachtige band op de lichtbruine voorvleugel. Deze band loopt schuin over de vleugel vanuit de vleugelpunt naar het midden van de binnenrand en gaat bij rustende vlinders vloeiend over in de band op de achtervleugel. Dicht bij de vleugelpunt is deze zwartachtige band opvallend getand. Er is weinig variatie.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam grijs met een variabele bruine zweem; over rug en kop een onregelmatige, zwarte, witgezoomde middenstreep; op de onderzijde een bleek okerkleurige lengtestreep; kop grijsachtig wit.

Gelijkende soorten rups

Bruinbandspanner (Scotopteryx chenopodiata), klaverbandspanner (Scotopteryx bipunctaria), vroege bremspanner (Scotopteryx mucronata) en late bremspanner (Scotopteryx luridata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

vroege bremspanner
Scotopteryx mucronata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

late bremspanner
Scotopteryx luridata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

klaverbandspanner
Scotopteryx bipunctaria
GEOMETRIDAE: Larentiinae

bruinbandspanner
Scotopteryx chenopodiata
GEOMETRIDAE: Larentiinae

Vliegtijd en gedrag

Eind april-half augustus in twee generaties. In de schemering fladdert de bruine bosrankspanner rondom de bosrank en kan met de zaklamp worden opgespoord.

Levenscyclus

Rups: juni-juli en september-oktober. De soort overwintert als pop in de strooisellaag.

Waardplanten

Bosrank.

Habitat

Open bossen en struwelen op kalkrijke grond.

Zeldzaamheid

Zeldzaam. Een soort die slechts af en toe wordt gemeld in Zuid-Limburg en lokaal in de duinen. RL: bedreigd.

België

Zeer zeldzaam in Vlaanderen, maar toegenomen. Lokaal verbreid in de duinen en Oost-Brabant. In Wallonië vrij zeldzaam, maar wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas.

Mondiaal

Van het Iberisch Schiereiland, West- en Midden-Europa inclusief Engeland en via de gematigde zone tot Oost-Azië; in het noorden alleen lokaal op de eilanden öland en Gotland en verder enkele vangsten uit Zuid-Zweden en Zuid-Finland. In het zuiden tot de eilanden van het westelijkMiddellandse Zee tot de Balkan, de Zwarte Zee en Kirgisië.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Small Waved Umber
Duitse naam
Zweifarbiger Waldrebenspanner
Franse naam
la Larentie de la clématite
Synoniemen
Phibalapteryx vitalbata, Cidaria vitalbata
Toelichting Nederlandse naam

Bosrank is de enige waardplant van deze spannersoort en het uiterlijk van de vlinder is overwegend bruin.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Horisme: horima is een grens; de duidelijk afgebakende lijn op voor- en achtervleugel.
vitalbata: Clematis vitalba, bosrank, is de waardplant.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

vierkantspikkelspanner
Paradarisa consonaria

herfstpapegaaitje
Chloroclysta miata

gallendwergspanner
Eupithecia analoga

paardenbloemspanner
Idaea seriata

springzaadspanner
Ecliptopera capitata

v-dwergspanner
Chloroclystis v-ata

alle soorten uit deze familie