donkere wapendrager Clostera pigra

De donkere wapendrager komt voor in open vochtige gebieden in de duinen en op de zandgronden.
Familie
tandvlinders (NOTODONTIDAE)
Onderfamilie
Pygaerinae / Clostera pigra
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de duinen en lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.

Rode lijst
bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 11-14 mm. Heeft, net als de andere Clostera-soorten, een karakteristieke rusthouding met de vleugels om het achterlijf gevouwen. Het haarpluimpje aan het uiteinde van het achterlijf steekt tussen de vleugelpunten schuin omhoog. De voorvleugel heeft een grijsachtige grondkleur met een lila-achtige zweem. Aan de voorrand van de voorvleugel bevindt zich bij de vleugelpunt een roodbruine, niet scherp afgetekende vlek.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de kleine wapendrager (C. anachoreta), de bruine wapendrager (C. curtula) en de roestbruine wapendrager (C. anastomosis).

kleine wapendrager
Clostera anachoreta
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

roestbruine wapendrager
Clostera anastomosis
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

bruine wapendrager
Clostera curtula
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

Gelijkende soorten rups

Bruine wapendrager (Clostera curtula).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

bruine wapendrager
Clostera curtula
NOTODONTIDAE: Pygaerinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-begin september in twee generaties. De vlinders worden bij mooi weer overdag soms vliegend of rustend waargenomen. Ze komen meestal laat in de avond op licht.

Levenscyclus

Rups: juni-juli en september-begin oktober. De rups verbergt zich overdag tussen samengesponnen bladeren en komt ´s nachts tevoorschijn om te foerageren; vooral rupsen van de tweede generatie foerageren ook geregeld overdag. De soort overwintert als pop in een cocon tussen samengesponnen bladeren van de waardplant.

Waardplanten

Wilg en soms (ratel)populier.

Habitat

Vooral open vochtige gebieden, zoals moerassen, natte heiden en duinvalleien.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt vooral voor in de duinen en lokaal op de zandgronden in het binnenland. RL: bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam en sterk achteruitgegaan; enkel aan de Westkust en ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel. In Wallonië vrij zeldzaam en wijdverbreid ten zuiden van Samber en Maas.

Mondiaal

Van het Iberisch schiereiland via heel Europa tot Oost-Azië (China). Naar het zuiden Italië en de Balkan en dat gaat door via Voor-Azië tot Midden-Azië. Naar het noorden in Scandinavië tot ver boven de poolcirkel.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Small Chocolate-tip
Duitse naam
Kleiner Rauhfussspinner
Franse naam
la Hausse-queue brune
Oud Nederlandse naam
kleine chocoladetip
Synoniemen
Pygaera pigra, Clostera reclusa
Toelichting Nederlandse naam

Wapendrager is een al lang bestaande naam en wordt al gebruikt door Ter Haar in 'Onze vlinders'.
Wat achter wapendrager gezocht moet worden is onduidelijk. Bij de Clostera's zou het betrekking kunnen hebben op het in rust boven de vleugels uitstekende lichaamsuiteinde.
Het is ook mogelijk dat met wapen een medaille wordt bedoeld. De wapendragers hebben alle een medaille in de punt van de voorvleugel.
Mogelijk kan deze soort als de donkerste worden aangemekrt van de wapendragergroep.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Clostera: kloster is een spoel, naar de vorm van het abdomen die slank is en taps toeloopt in de anale segmenten.
pigra: piger is onwillig, lui, naar de rups die woont tussen samengesponnen bladeren en zijn kluizenaarsgedrag. Het synoniem reclusa is gebaseerd op hetzelfde gedrag.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie tandvlinders (NOTODONTIDAE)

berkentandvlinder
Odontosia carmelita

roestbruine wapendrager
Clostera anastomosis

populierentandvlinder
Gluphisia crenata

beukentandvlinder
Drymonia obliterata

donkere wapendrager
Clostera pigra

dromedaris
Notodonta dromedarius

alle soorten uit deze familie