gehakkelde spanner Ennomos erosaria

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt lokaal voor op de zandgronden en in de duinen, vooral in Twente, de Achterhoek en Zuidoost-Friesland; op veel plaatsen schaars of ontbrekend. RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Eind juni-half oktober in één of misschien twee generaties. Komt op licht, vaak meerdere exemplaren tegelijk; wordt verder zelden gezien.

Levenscyclus

Rups: eind april-juli. De rups verpopt zich tussen samengesponnen bladeren. De soort overwintert als ei op de waardplant.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

September Thorn

Duitse naam

Birken-Zackenrandspanner

Franse naam

l'Ennomos rongée

Synoniemen

Deuteronomos erosaria, Eugonia erosaria, Ennomos tiliaria

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Gehakkelde spanner is een al lang bestaande naam die al gebruikt wordt door Ter Haar in 'Onze vlinders' (begin vorige eeuw).
Gehakkelde wijst op de achterrand van de vleugels.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Ennomos: ennomos is wettelijk, binnen de wet en door Treitschke vertaald met 'rechtmässig', legaal; hij beschouwde dit genus als de omvatter van de echte Geometriden terwijl dan de andere genera de mindere spanners (buiten de wet) bevatten.
erosaria: erosus is eroderen, wegslijten, naar de getande rand die deels lijkt weggesleten.

Auteursnaam en jaartal

(Denis & Schiffermüller, 1775)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-21 mm. Deze Ennomos-soort is herkennen aan de effen, soms vaag gespikkelde, oranjegele of reebruine vleugels en het vrijwel altijd afwezig zijn van de middenstip. De dwarslijnen lopen in de richting van de binnenrand vaak iets naar elkaar toe. Vlinders die vroeg in de vliegperiode verschijnen zijn duidelijk bleker. De buitenste dwarslijn heeft geen kronkel en wijst bij de voorrand gewoonlijk in de richting van de vleugelpunt of waaiert vlak bij de voorrand naar beide kanten uit.

Kenmerken rups

Tot 40 mm; lichaam grijs of grijsachtig bruin, soms met een purperachtig roze of blauwachtig groene zweem; de knopachtige uitwassen op de segmenten twee, vijf, zes, acht en elf geven de rups een twijgachtig uiterlijk; kop grijs of bruin.

Gelijkende soorten vlinder

Lijkt op de effen vorm van het geelblad (E quercinaria), die de vleugels echter minder steil omhoog houdt; bovendien heeft de buitenste dwarslijn van het geelblad een kronkel bij de voorrand. Zie ook de iepentakvlinder (E. autumnaria), de geelschouderspanner (E. alniaria) en de essenspanner (E. fuscantaria).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Bossen, parklandschappen en tuinen.

Planten

Diverse loofbomen, waaronder berk, linde en eik.

Waardplant

Berk
Betula

Eik
Quercus

Linde
Tilia

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie