kleine herculesspanner Cepphis advenaria

Een gewone soort van de zandgronden in het binnenland is de kleine herculesspanner, die opvalt door de goudkleurige tekening.

Familie: spanners (GEOMETRIDAE)
Onderfamilie: Ennominae / Cepphis advenaria
Groep: Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Vrij algemeen. Komt verspreid over het land voor, vooral op de zandgronden in het binnenland en lokaal in de duinen. RL: kwetsbaar.
Rode lijst: kwetsbaar

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 14-17 mm. Rust met halfopen, boven de rug gehouden vleugels. De geringe grootte, de karakteristieke goudkleurige tekening en de grijze grondkleur zijn eveneens goede kenmerken; soms komen meer roodachtige exemplaren voor. Op de achtervleugel bevindt zich een duidelijke stip. De franje is opvallend geblokt. Het mannetje heeft geveerde antennen.
Gelijkende soorten rups: Kan verward worden met jonge rupsen van het herculesje (Selenia dentaria), het lindeherculesje (Selenia lunularia) en de halvemaanvlinder (Selenia tetralunaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).; halvemaanvlinder
Selenia tetralunaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

herculesje
Selenia dentaria
GEOMETRIDAE: Ennominae

lindeherculesje
Selenia lunularia
GEOMETRIDAE: Ennominae

Vliegtijd en gedrag: Eind april-half juli in één generatie. De vlinders worden overdag soms van de waardplant opgejaagd. Ze komen ´s nachts in kleine aantallen op licht en gaan dan vaak naast de lichtval zitten. De vrouwtjes worden ook af en toe laat in de middag vliegend rond braamplanten waargenomen.
Levenscyclus: Rups: juli-september. De soort overwintert als pop in de grond.
Waardplanten: Vooral bosbes.
Habitat: Zonnige open bossen met lage begroeiing langs de paden en oude struwelen.; bospaden

bosranden

bossen

open plekken in het bos

struwelen

Zeldzaamheid: Vrij algemeen. Komt verspreid over het land voor, vooral op de zandgronden in het binnenland en lokaal in de duinen. RL: kwetsbaar.
België: In Vlaanderen vrij algemeen in de Vlaamse Ardennen en ten oosten van de lijn Antwerpen-Brussel; zeldzamer in West- en Noord-Oost-Vlaanderen. In Wallonië wijdverbreid en lokaal algemeen.
Mondiaal: Bijna alle Europese landen. Van Noord-Spanje via de gematigde zone tot Oost-Azië, in het noorden tot Zuid-Scandinavië en in het zuiden tot Noord-Italië en de Balkan.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Little Thorn

Duitse naam

Zackensaum-Heidelbeerspanner

Franse naam

l'Épione étrangère

Oud Nederlandse naam

herculesje

Synoniemen

Epione advenaria, Ennomos advenaria

Toelichting Nederlandse naam

Voor herculesspanner zie bij Selenia dentaria.
Deze soort is ontegenzeglijk kleiner dan S. dentaria maar verdere relatie is niet duidelijk.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Cepphis: kepphos is een kleine zeevogel; waarschijnlijk zonder enthomologische betekenis.
advenaria: advena is een bezoeker, een gast. Mogelijk doelt Hübner op de oorsprong van dit beestje: vele vrienden stuurden hem materiaal van heinde en ver.

Auteursnaam en jaartal