schedeldrager Craniophora ligustri

De tekening in de vorm van een schedel op de voorvleugels van de schedeldrager is niet altijd duidelijk.
Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Acronictinae / Craniophora ligustri
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

Rode lijst
niet bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 17-19 mm. De voorvleugel van deze uil heeft een zwartachtige grondkleur met een subtiel patroon van purperachtig bruine en olijfgroene vlekken en dwarslijnen en een fijne witte marmering. Opvallend is de grote witachtige vlek in de vorm van een kroontje aan de buitenzijde van de niervlek. Bij sommige exemplaren is de hoeveelheid wit sterk gereduceerd, of zelfs helemaal afwezig, en is de vlek groen- of bruinachtig; de vorm van het kroontje blijft meestal wel zichtbaar. Op de bovenkant van het borststuk bevindt zich een lichte tekening. Deze tekening heeft vaak de vorm van een schedel; dit is echter niet altijd even duidelijk te zien.

Gelijkende soorten vlinder

De zuringuil (Acronicta rumicis) heeft een langere en spitser toelopende voorvleugel met een opvallend wit vlekje langs de binnenrand en een witachtige golflijn.

zuringuil
Acronicta rumicis
NOCTUIDAE: Acronictinae

Vliegtijd en gedrag

Half april-eind september in twee generaties. De vlinders komen op licht en op smeer.

Levenscyclus

Rups: juni-oktober. De rups foerageert overdag onbeschut op de waardplant. De soort overwintert als pop in een stevige cocon, meestal onder mos op een boomstam.

Waardplanten

Vooral gewone es en wilde liguster.

Habitat

Bossen, struwelen, graslanden en moerassen.

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.

België

Vrij algemeen in het hele land. Toegenomen.

Mondiaal

Nagenoeg in heel Europa. Naar het zuiden tot Noord-Spanje, Noord-Portugal, Zuid-Italië, Sicilië, Griekenland en het Pontisch gebergte. Naar het noorden tot Noord-Schotland, Midden-Scandinavië, St-Petersburg tot Midden-Oeral. Via Noord-Azië kan Midden-China, Korea en Japan worden bereikt maar door verwisselingsgevaar met andere Craniophora-soorten, is dit nog onvoldoende bekend.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Coronet
Duitse naam
Liguster-Rindeneule
Franse naam
la Troènière , la Noctuelle du troène
Oud Nederlandse naam
ligusteruil
Synoniemen
Acronycta ligustri, Acronicta ligustri
Toelichting Nederlandse naam

Met wat fantasie is bij sommige exemplaren op de kop een tekening van een schedel te onderscheiden.
Gezien de uitleg van Craniophora bij 'toelichting wetenschappelijke naam' zien anderen een schedel in de tekening op de vleugels.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Craniophora: kranion is een schedel en phoreo is dragen, naar de tekening op de voorvleugels. De schedel is niet altijd even duidelijk herkenbaar; bij opgevouwen vleugels zou het wat duidelijker zijn, de ronde vlekken vormen dan de oogkassen. Er is slechts één soort in dit genus opgenomen.
ligustri: Ligustrum vulgare is wilde liguster, een voedselplant van deze soort.

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

harige voorjaarsuil
Brachionycha nubeculosa

variabele herfstuil
Agrochola lychnidis

grote piramidevlinder
Amphipyra perflua

geelbruine houtuil
Lithophane socia

zwartpuntvolgeling
Noctua orbona

zuidelijk eikenuiltje
Dryobota labecula

alle soorten uit deze familie