schedeldrager Craniophora ligustri

De tekening in de vorm van een schedel op de voorvleugels van de schedeldrager is niet altijd duidelijk.

Familie: uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie: Acronictinae / Craniophora ligustri
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid: Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
Rode lijst: niet bedreigd

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: 17-19 mm. De voorvleugel van deze uil heeft een zwartachtige grondkleur met een subtiel patroon van purperachtig bruine en olijfgroene vlekken en dwarslijnen en een fijne witte marmering. Opvallend is de grote witachtige vlek in de vorm van een kroontje aan de buitenzijde van de niervlek. Bij sommige exemplaren is de hoeveelheid wit sterk gereduceerd, of zelfs helemaal afwezig, en is de vlek groen- of bruinachtig; de vorm van het kroontje blijft meestal wel zichtbaar. Op de bovenkant van het borststuk bevindt zich een lichte tekening. Deze tekening heeft vaak de vorm van een schedel; dit is echter niet altijd even duidelijk te zien.
Gelijkende soorten vlinder: De zuringuil (Acronicta rumicis) heeft een langere en spitser toelopende voorvleugel met een opvallend wit vlekje langs de binnenrand en een witachtige golflijn.; zuringuil
Acronicta rumicis
NOCTUIDAE: Acronictinae

Vliegtijd en gedrag: Half april-eind september in twee generaties. De vlinders komen op licht en op smeer.
Levenscyclus: Rups: juni-oktober. De rups foerageert overdag onbeschut op de waardplant. De soort overwintert als pop in een stevige cocon, meestal onder mos op een boomstam.
Waardplanten: Vooral gewone es en wilde liguster.
Habitat: Bossen, struwelen, graslanden en moerassen.; bossen

graslanden

moerassen

struwelen

Zeldzaamheid: Zeer algemeen. Komt verspreid over het hele land voor. RL: niet bedreigd.
België: Vrij algemeen in het hele land. Toegenomen.
Mondiaal: Nagenoeg in heel Europa. Naar het zuiden tot Noord-Spanje, Noord-Portugal, Zuid-Italië, Sicilië, Griekenland en het Pontisch gebergte. Naar het noorden tot Noord-Schotland, Midden-Scandinavië, St-Petersburg tot Midden-Oeral. Via Noord-Azië kan Midden-China, Korea en Japan worden bereikt maar door verwisselingsgevaar met andere Craniophora-soorten, is dit nog onvoldoende bekend.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Engelse naam

Coronet

Duitse naam

Liguster-Rindeneule

Franse naam

la Troènière , la Noctuelle du troène

Oud Nederlandse naam

ligusteruil

Synoniemen

Acronycta ligustri, Acronicta ligustri

Toelichting Nederlandse naam

Met wat fantasie is bij sommige exemplaren op de kop een tekening van een schedel te onderscheiden.
Gezien de uitleg van Craniophora bij 'toelichting wetenschappelijke naam' zien anderen een schedel in de tekening op de vleugels.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Craniophora: kranion is een schedel en phoreo is dragen, naar de tekening op de voorvleugels. De schedel is niet altijd even duidelijk herkenbaar; bij opgevouwen vleugels zou het wat duidelijker zijn, de ronde vlekken vormen dan de oogkassen. Er is slechts één soort in dit genus opgenomen.
ligustri: Ligustrum vulgare is wilde liguster, een voedselplant van deze soort.

Auteursnaam en jaartal