sint-janskruiduil Chloantha hyperici

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Hadeninae / Chloantha hyperici
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. De soort wordt sinds 1990 slechts af en toe verspreid over het midden en zuiden van het land waargenomen.

Rode lijst
incidenteel

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-16 mm. Een karakteristieke uil met op de voorvleugel een opvallende witachtige of strokleurige schoudervlek die contrasteert met de aangrenzende lange zwarte strook die vanuit de vleugelwortel naar het midden van de vleugel loopt. De vleugel heeft een grijze grondkleur met bruinachtige vlekken; aan de buitenzijde van de niervlek ligt een opvallende lichtbruine vlek. Er is weinig variatie.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de zwartstreepuil (Hyppa rectilinea).

zwartstreepuil
Hyppa rectilinea
NOCTUIDAE: Hadeninae

Vliegtijd en gedrag

April-oktober in twee of drie generaties. De vlinders komen op licht.

Levenscyclus

Rups: mei-juni en augustus-oktober. Er zijn geen rupsenvondsten bekend uit Nederland. De soort overwintert als pop in de grond.

Waardplanten

Sint-janskruid.

Habitat

Gebieden met ruige, verstoorde, open grond.

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. De soort wordt sinds 1990 slechts af en toe verspreid over het midden en zuiden van het land waargenomen.

België

Zeer zeldzaam. Na de eerste Belgische vangst in 1987, zijn er nu (tijdelijke) populaties in stadscentra in Antwerpen en Limburg en enkele sporadische meldingen daarbuiten (onder andere in Vlaams-Brabant).

Mondiaal

Nagenoeg heel Zuid-Europa, Klein- en Voor-Azië tot Israël, Irak, de Perzische Golf en de Kaukasus. In Europa verliep vroeger de noordgrens van de Loiremonding via de noordrand van het Duitse Middelgebergte tot Midden-Polen. Een tot voor kort geografisch deelareaal omvatte Noord-Denemarken, Zuid-Zweden, Zuid-Noorwegen en Zuidwest-Finland. Deze populaties vormden ssp. svendseni (Fibiger, 1990). In Midden-Europa was de soort zeldzaam en alleen aanwezig in natuurgebieden. Sinds 1980 breidt hyperici zich uit, maar de reden daarvan is niet bekend: in 1982 Zuid-Hessen (na 100 jaar afwezigheid), 1983 Noord-Frankrijk (Dept. Eure), 1984 Göttingen, 1985 Münster, 1987 België, 1988 Roergebied, 1990 Nederland, 1991 Emden, 1992 Kiel en Dept. Seine-Maritime, 1994 Berlijn (Dardenne 1994, Kristal 1983, Rennswald 1994 en 1995, Roos & Arnscheid 1992, Schroth 1989, Turck 1988, Vermandel 1992 en 1993, Wüst 1992). In de meeste gevallen bleef het niet bij een enkele waarneming.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Pale-shouldered Cloud
Duitse naam
Ruderalflur-Johanniskrauteule
Franse naam
la Noctuelle du millepertuis
Synoniemen
Actinotia hyperici
Toelichting Nederlandse naam

De enige waardplant van deze uil is sint-janskruid.

Meer over Nederlandse namen

Auteursnaam en jaartal
(Denis & Schiffermüller, 1775)

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

gevlamde uil
Actinotia polyodon

rookkleurige worteluil
Euxoa nigricans

boksbaardvlinder
Amphipyra tragopoginis

roodbont heide-uiltje
Anarta myrtilli

volgeling
Noctua comes

bruine heide-uil
Polia bombycina

alle soorten uit deze familie