windeweeskind Aedia leucomelas

Ga direct naar:

Basis
Herkenning
Levenswijze
Verspreiding & Trends
Habitat & Planten
Benaming

Familie

uilen (NOCTUIDAE)

Zeldzaamheid

Van deze soort zijn slechts twee waarnemingen bekend.

Rode lijst

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

In het buitenland: tussen mei en oktober in twee overlappende generaties, waarbij de tweede generatie overwintert. Komt op licht.

Levenscyclus

Overwintert als pop in een cocon in de aarde.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Sweet Potato Leaf Worm, Eastern Alchymist, Sorcerer

Duitse naam

Südliche Zaunwinden-Trauereule

Franse naam

Clair-obscur

Synoniemen

Catephia alchymista

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Zie voor een uitgebreide toelichting op de Nederlandse naam de uitleg bij het rood weeskind.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Aedia: vleugels gemarkeerd met heldere vlek (Hübner [1823])

leucomelas: samenstelling van oud-grieks leukós (“wit”) en mélās (“zwart”). Heeft betrekking op achtervleugel met witte vlek.

Auteursnaam en jaartal

Linnaeus (1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 9-13 mm. Het belangrijkste kenmerk van deze uil bevindt zich evenals bij het wit weeskind (Catephia alchymista) op de achtervleugel: deze is spierwit van kleur en heeft een brede donkerbruine zoom. De voorvleugel heeft een zwartachtige gemarmerde tekening. Van de dwarslijnen is vooral de geschulpte buitenste dwarslijn doorgaans goed zichtbaar. Van de uilvlekken is de niervlek doorgaans zichtbaar door de witachtige buitenrand; de ringvlek is meestal onduidelijk, maar soms goed te herkennen aan een donkere omranding. Opvallend en karakteristiek is de korte witachtige veeg naast de niervlek die wijst in de richting van de binnenrandhoek. Tegen de binnenzijde van deze veeg ligt de vaak nauwelijks te onderscheiden tapvlek. Soms echter is deze vlek goed zichtbaar als een donkere soms opvallend bruine ovale vlek die los van de binnenste dwarslijn lijkt te liggen. De golflijn is slechts onduidelijk zichtbaar als een smalle lichte lijn zonder extra afzetting.

Bij het windeweeskind zijn beide geslachten gelijk.

Gelijkende soorten vlinder

Het wit weeskind (Catephia alchymista) mist de witachtige veeg in het middenveld van de voorvleugel en heeft een opvallende met lichtbruin afgezette golflijn.

Gelijkende soorten vlinder

wit weeskind

Verspreiding

Zeldzaamheid

Van deze soort zijn slechts twee waarnemingen bekend.

Regionaal

De soort werd voor het eerst in Nederland waargenomen in 1987, in Urmond. In 2024 werd pas het tweede exemplaar waargenomen, dit keer in Valkenburg (Paul Vossen, 2025. Natuurhistorisch Maandblad, p. 93-94).

België

Mogelijke areaaluitbreider in West-Europa. Slechts één waarneming bekend (2020).

De soort staat op de Rode Lijst van Vlaanderen als dwaalgast/zwerver (Veraghtert et al. 2023).

Trends

Trend op lange en korte termijn

Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) worh3 hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.