bosrandspinner Eriogaster catax

De bosrandspinner komt niet meer in Nederland voor.

Familie: spinners (LASIOCAMPIDAE)
Onderfamilie: Lasiocampinae / Eriogaster catax
Groep: Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen: (goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid: Van deze soort is slechts één waarneming bekend uit 1853 in Gelderland.
Rode lijst: verdwenen

Verspreiding

Vliegtijd

Kenmerken vlinder: Voorvleugellengte: ♂ 15-17 mm, ♀ 17-19 mm. Het mannetje van deze spinner heeft een brede okergele voorvleugel met een opvallende, scherp afgetekende, witte middenvlek. Een vage, soms afwezige binnenste dwarslijn en een duidelijke buitenste dwarslijn begrenzen een iets meer bruinachtig getint middenveld. De okergele kleur zet zich nog voort als een smalle zone aan de buitenzijde van de buitenste dwarslijn, de rest van het zoomveld van de voorvleugel heeft, net als de gehele achtervleugel, een bruinachtig grijze kleur met een paarse tint. Het vleugelpatroon van het iets grotere vrouwtje komt hier grotendeels mee overeen. Alleen is hier sprake van een grotendeels roestbruine voorvleugel waarop slechts een geelachtige buitenste dwarslijn zichtbaar is.
Kenmerken rups: Ter Haar: Rups geelbruin met fluweelzwarte insnijdingen, blauwachtig zwarte rugvlekken en blauwe zijden met gele streepjes en vlekken.
Gelijkende soorten vlinder: De wolspinner (E. lanestris) heeft naast een witte middenvlek, die meer driehoekig is, ook een opvallende witte vlek in het wortelveld. De kleine hageheld (Lasiocampa trifolii) is aanzienlijk groter en heeft een veel
kleinere witte middenvlek.; kleine hageheld
Lasiocampa trifolii
LASIOCAMPIDAE: Lasiocampinae

wolspinner
Eriogaster lanestris
LASIOCAMPIDAE: Lasiocampinae

Vliegtijd en gedrag: Oktober in één generatie.
Levenscyclus: Rups: juni-juli.; Ebert: De rups leeft in nesten op sleedoorn en wordt daardoor snel met lanestris verwisseld. Onderscheid: donkerder beharing en veel zwakkere geeltekening.
Waardplanten: Vooral sleedoorn, maar ook op meidoorn, iep en berk.

Zeldzaamheid: Van deze soort is slechts één waarneming bekend uit 1853 in Gelderland.
België: Zeer zeldzaam. Komt zeer lokaal voor in Namen.
Mondiaal: Van het noorden van het Iberisch schiereiland via West-, Midden- en Zuid-Europa naar het oosten tot Rusland. Naar het noorden tot Noord-Duitsland. In het zuiden via Italië en de Balkan tot West-Azië. Deze soort is in grote gebieden Midden-Europa uitgestorven of wordt met uitsterven bedreigd; het areaal is sterk verbrokkeld.
Trend op lange en korte termijn: Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden: Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.; voor 1950

1950 - 1979

1980 - 1999

2000 - feb 2016

Habitatrichtlijn: De bosrandspinner is wettelijk beschermd volgens de Habitatrichtlijn.

Duitse naam

Hecken-Wollafter

Franse naam

la Laineuse du prunellier , le Bombyx evérie

Synoniemen

Bombyx catax

Toelichting Nederlandse naam

bosrandspinner
De rupsen van de Spinner-familie spinnen een meer of minder stevige cocon om in te gaan verpoppen.
Ebert toont in zijn Baden-Wüttemburg-reeks een foto van een mooie open bosrand als habitat van deze bosrandspinner.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam