bleekschouderuil Acontia lucida

Familie
uilen (NOCTUIDAE)
Onderfamilie
Acontiinae / Acontia lucida
Groep
Nachtvlinder die zowel dagactief als nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed tot redelijk goed te determineren)
Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Van deze trekvlinder zijn slechts enkele waarnemingen bekend uit ons land: één uit 1947 in Sint-Michielsgestel, één uit 1997 bij Rockanje en één uit 2007 in Retranchement. In 2020 werd een vlinder gevangen in Limburg en in 2021 en 2022 werd de soort in Zeeland gezien.

Rode lijst
trekvlinder

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-15 mm. De voorvleugel van deze uil heeft een sterk gebogen voorrand en een contrastrijk uiterlijk. Opvallend is het witte veld bij de vleugelwortel, dat evenals de bovenzijde van het borststuk grijsachtig gevlekt is. De rest van de voorvleugel is grotendeels bruinachtig donkergrijs of zwartachtig met langs de voorrand een opvallende grote witte vlek en een in grootte variërende witte vlek bij de binnenrandhoek. Op de voorvleugel bevinden zich vaak vage oranjeachtige vlekjes, met name op de grens van de donkere en de lichte velden; ook kan het donkere gedeelte van de vleugel soms een oranjeachtige tint hebben. De achtervleugel is witachtig in het midden en heeft brede zwarte randen.

Gelijkende soorten vlinder

De akkerwinde-uil (Tyta luctuosa) heeft eveneens een grote witte vlek langs de voorrand, maar mist het grote witachtige veld bij de vleugelwortel.

akkerwinde-uil
Tyta luctuosa
NOCTUIDAE: Acontiinae

Vliegtijd en gedrag

Mei-augustus in twee generaties. De vlinders komen op licht en bezoeken overdag bloemen.

Levenscyclus

Rups: juni-september. De soort overwintert als pop in de grond.

Waardplanten

Akkerwinde, hondsdraf en kaasjeskruid.

Habitat

Warme droge, open en bloemrijke gebieden.

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Van deze trekvlinder zijn slechts enkele waarnemingen bekend uit ons land: één uit 1947 in Sint-Michielsgestel, één uit 1997 bij Rockanje en één uit 2007 in Retranchement. In 2020 werd een vlinder gevangen in Limburg en in 2021 en 2022 werd de soort in Zeeland gezien.

België

Deze soort komt niet in België voor.

Mondiaal

Is een subtropische soort. Van de Canarische eilanden tot Centraal-Azië, Kasjmir en Oost-Siberië. Niet in Noord-Europa. 'De noordgrens ligt waarschijnlijk aan de zuidkant van de hooggebergten Pyreneeën - Alpen - Karpaten en in Oost-Europa in het uitgestrekte steppegebied van de USSR' (Heinicke & Naumann, 1980 - 1982). In Midden-Europa alleen als zeldzame trekvlinder.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Pale Shoulder
Duitse naam
Gelbhorn-Eulenspinner
Franse naam
le Collier blanc
Synoniemen
Tarache lucida
Toelichting Nederlandse naam

Kop en schouders van dit mooie uiltje zijn bleek t.o.v. de rest van de vleugels. Ook de Engelse naam geeft dit aan.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Acontia: akontias is een slangesoort, naar de vlugge manier van bewegen, aldus Treitschke.
lucida: lucidus is helder, glimmend. Dit verwijst naar de witte vlekken op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal
(Hufnagel, 1766)

Soorten uit dezelfde familie uilen (NOCTUIDAE)

heidewitvleugeluil
Aporophyla lueneburgensis

zwarte-c-uil
Xestia c-nigrum

geelbruine vlekuil
Amphipoea fucosa

zwartstreepuil
Hyppa rectilinea

meidoornuil
Allophyes oxyacanthae

eikenvoorjaarsuil
Orthosia miniosa

alle soorten uit deze familie