klein visstaartje Nola cucullatella

Familie
visstaartjes (NOLIDAE)
Onderfamilie
Nolinae / Nola cucullatella
Groep
Nachtvlinder die nachtactief is
Hoe moeilijk te herkennen
(goed op gelijkende soorten letten)
Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid voor op de zandgronden in het binnenland en in de duinen; ook elders af en toe een waarneming. RL: bedreigd.

Rode lijst
bedreigd

Verspreiding
Vliegtijd
Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 8-10 mm. Een duidelijk herkenbaar visstaartje vanwege het donkere wortelveld dat scherp afgebakend is door een donkere gebogen lijn, waardoor het lijkt alsof de vlinder in rust een cape om heeft. De grondkleur van de vleugels is bruinachtig loodgrijs of lichtgrijs en meestal is er een donkere band zichtbaar in het zoomveld.

Kenmerken rups

Tot 14 mm; kort en dik, met veel kleine wratjes, bekleed met korte witachtige of zwartachtige haartjes; kleur van het lichaam donkergrijs met een witachtige middenstreep over de rug en een aantal grijsachtig witte vlekjes; wratjes grijs, geelachtig of rozeachtig; kop glimmend zwart.

Gelijkende soorten vlinder

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen de zeven visstaartjes (Nolinae).

donker visstaartje
Meganola strigula
NOLIDAE: Nolinae

licht visstaartje
Nola aerugula
NOLIDAE: Nolinae

vroeg visstaartje
Nola confusalis
NOLIDAE: Nolinae

groot visstaartje
Meganola albula
NOLIDAE: Nolinae

bremvisstaartje
Nola holsatica
NOLIDAE: Nolinae

zwartlijnvisstaartje
Meganola togatulalis
NOLIDAE: Nolinae

Vliegtijd en gedrag

Begin juni-half september in één, soms twee generaties. De vlinders komen op licht.

Levenscyclus

Rups: augustus-juni. De soort overwintert als jonge rups en verpopt zich in een cocon op de waardplant.

Waardplanten

Diverse loofbomen, waaronder meidoorn, sleedoorn, appel, pruim en peer.

Habitat

Bossen, struwelen en duinen.

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid voor op de zandgronden in het binnenland en in de duinen; ook elders af en toe een waarneming. RL: bedreigd.

België

In Vlaanderen zeldzaam en achteruitgegaan. Recente waarnemingen uit alle provincies, maar vooral in Oost- en West-Vlaanderen. In Wallonië zeldzaam in alle provincies.

Mondiaal

Noord-Afrika, Europa noordelijk tot Engeland en Zuid-Scandinavië. Naar het zuidoosten via Klein-Azië tot Iran.

Trend op lange en korte termijn
Onderstaande grafieken tonen de verandering in de talrijkheid van de soort in de loop van de tijd. De eerste grafiek geeft het verloop over de hele periode waarvan we waarnemingen hebben. Omdat de oude gegevens vaak niet erg nauwkeurig zijn (geen aantallen) en incompleet (nadruk op zeldzame soorten) wordt hier de presentie afgebeeld. De tweede grafiek laat het verloop zien van de prestatie van de soort in de laatste dertig jaar. Wat presentie en prestatie precies zijn, en hoe ze worden berekend kunt u lezen op de pagina De berekeningen.
Verspreiding in Nederland in vier perioden
Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.
voor 1950
1950 - 1979
1980 - 1999
2000 - feb 2016
Engelse naam
Short-cloaked Moth
Duitse naam
Violettgraues Graueulchen
Franse naam
la Nole-Capuchon
Synoniemen
Hercyna palliolalis, Nola palliolalis
Toelichting Nederlandse naam

Het klein visstaartje is de kleinste van de groep. Visstaartje is een al lang bestaande naam. In 'Onze vlinders' van Ter Haar wordt ze al gebruikt. De naschuivers van sommige rupsen uit deze familie hebben wel wat weg van een vissenstaart.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Nola: Nola is een stad in Campania. Als deze stad inderdaad de basis is voor deze naam is het wellicht de oudste naam met geografische achtergrond, nog een jaar eerder dan Ochsenheimer ermee begon. Het is de enige geografische naam die Leach maakte. Leach plaatste dit genus bij de Tortriciden; hijzelf gaf geen enkele toelichting.
cucullatella: cucullus is een hoed, een monnikskap. De naam is makkelijk te verklaren op basis van de donkere schouderpartij op de voorvleugels die makkelijk in verband kan worden gebracht met een capuchon die op de rug hangt. Er zijn redenen om aan deze uitleg te twijfelen; het is op een aantal gronden heel aannemelijk dat Linnaeus niet de goede vlinder voor zich had toen hij zijn beschrijving maakte.

Auteursnaam en jaartal
(Linnaeus, 1758)

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie visstaartjes (NOLIDAE)

variabele eikenuil
Nycteola revayana

klein visstaartje
Nola cucullatella

zwartlijnvisstaartje
Meganola togatulalis

bremvisstaartje
Nola holsatica

katoengroenuil
Earias insulana

zilveren groenuil
Pseudoips prasinana

alle soorten uit deze familie